Hamlet Goes Business – Hamlet liikemaailmassa (1987)
Regie: Aki Kaurismäki | 86 minuten | komedie | Acteurs: Esko Salminen, Kati Outinen, Elina Salo, Esko Nikkari, Kari Väänänen
Finland voor het Nokia-tijdperk. Het land wordt beheersd door een grote multinational die zich bezighoudt met zware industrie (houtzagerij, scheepswerf). Na de dood van de directeur gaat het bedrijf over in de handen van directeurszoon Hamlet. Hamlet heeft echter maar weinig oog voor de zaak en het bedrijf wordt in feite geleid door oom Klaus. Klaus wil van de multinational een productiebedrijf voor rubber eendjes maken en veel personeel ontslaan. Wanneer blijkt dat Klaus de oude directeur vermoord heeft zint Hamlet op wraak. Hij dreigt daarbij echter zijn verstand te verliezen.
‘Hamlet Goes Business’ heeft grofweg hetzelfde verhaal als Shakespeare’s Hamlet, maar je kunt je afvragen of deze film eigenlijk wel een echte Hamlet verfilming is. De titel alleen al suggereert eerder een komedie dan een serieuze poging het meesterwerk van Shakespeare te verfilmen. Het script is soms ook op hilarische wijze aangepast. Een voorbeeld is de scène waarin Polonius zijn zoon advies geeft voor hij op reis gaat naar Zweden (de scène bevat onder andere de beroemde zinsnede “kleren maken de man”): “A few words of advice. Buy clothes you can afford, stylish not gaudy. Clothes make the man and the Swedes have a most selective taste. Never lend money, you’ll lose both your money and your friend. If you ever borrow, don’t pay back to soon. The lender may die and may save you a lot.”
Kaurismäki legt de karaktereigenschappen van de verschillende personages heel anders uit dan andere Hamlet verfilmers als Mel Gibson en Kenneth Branagh. In ‘Hamlet Goes Business’ is de door wraakgevoelens getergde prins eerder een verwende snotjongen, die vooral bezig lijkt Ofelia in bed te krijgen. Zijn vaders geest die hem sommeert wraak te nemen wordt kortaf te woord gestaan, want “het is koud buiten”. Maar ook met andere Hamlet karakters is gespeeld. Horatio is bijvoorbeeld een taxichauffeur die maar weinig met zijn baas op heeft. Verveeld moet hij aanhoren wat Hamlet hem over de dag te vertellen heeft.
Zoals ook het geval was bij ‘Calamari Union’ hebben de scènes weinig dialoog en ligt er veel nadruk op de sfeer. Hierdoor lijkt er soms weinig verband te zijn tussen de verschillende gebeurtenissen, waardoor ‘Hamlet Goes Business’ een rommelige film is. Gelukkig biedt het bekende Hamlet verhaal enig houvast. Verder zijn sommige scènes slecht geschoten. Zo is het moment waarop Hamlet een pistool uit de hand van Laertus schopt ronduit nep.
Kaurismäki knipoogt met zijn on-Hamletse slot naar de economische malaise van de late jaren tachtig in Finland. Die grote industriëlen zijn eigenlijk alleen met zichzelf bezig en laten zich weinig gelegen aan het gewone volk. Voor liefhebbers van Hamlet is ‘Hamlet Goes Business’ een leuke variatie op het welbekende verhaal. Andere kijkers zouden zich beter eerst aan andere films van Kaurismäki kunnen wagen. Zijn filmstijl past niet erg goed bij een complex scenario.
Bram Semeijn