Harlock Space Pirate – Space Pirate Captain Harlock (2013)

Regie: Shinji Aramaki | 115 minuten | animatie, avontuur, science fiction | Acteurs: David Matranga, Jessica Boone, Adam Gibbs, Rob Mungle, Emily Neves, Rebekah Stevens, Mike Yager | Originele stemmencast: Shun Oguri, Yû Aoi, Ayano Fukuda, Arata Furuta, Kiyoshi Kobayashi, Haruma Miura, Toshiyuki Morikawa, Chikao Ohtsuka, Maaya Sakamoto, Miyuki Sawashiro

De titelpersoon in deze epische, met groot budget gemaakte animatiefilm zal niet bij heel veel mensen een belletje doen rinkelen, maar kapitein Harlock (nee, niet Haddock) is in Japan een bekend figuur, die in de jaren zeventig al het onderwerp was van een populaire animatieserie. Het maakt niet uit: veel voorkennis is niet nodig om te kunnen genieten van dit indrukwekkende science fiction-spektakel. Sterker nog, misschien is het wel het beste om er ‘blanco’ in te gaan, aangezien er bepaalde vrijheden worden genomen en zaken onbenoemd blijven waar fans, zoals wel vaker het geval, niet zo blij mee zijn. Tegelijkertijd zijn het verhaal en de karakteriseringen niet de grootste verkooppunten van deze film, die het vooral moet hebben van zijn visuele kwaliteiten. Maar deze moeten niet onderschat worden.

‘Harlock Space Pirate’ is van de hand van Shinji Aramaki, die al vele keren heeft laten zien wel raad te weten met geanimeerde sf-actie. Hij heeft zich ontfermd over verschillende verfilmingen van de ‘Appleseed’-mangareeks, zoals ‘Appleseed: Ex Machina’, heeft een film gemaakt die zich afspeelt in het universum van ‘Starship Troopers’, ‘Starship Troopers: Invasion’, en nam een korte film genaamd ‘The Package’ voor zijn rekening voor de animatieverzameling ‘Halo: Legends’. En hoewel deze, vooral wat betreft de inhoud, meestal middelmatig zijn van kwaliteit, zijn ze bijna altijd enerverend en spectaculair. Nu is het niet anders. ‘Harlock, Space Pirate’ is zelfs visueel gezien de meest indrukwekkende prent van Aramaki tot op heden.

De met motion capture tot stand gekomen personages, de voertuigen, de omgevingen, en de grootschalige actiemomenten zijn soms zo mooi gerealiseerd, dat je met open mond naar het scherm zit te kijken. Zo is de citadel waar de gehate raad van de Gaia Coalitie zich bevindt, een prachtig gedetailleerd, rond, wit bouwwerk, met talloze torens en mooie scherp in de hoogte uitstekende torens, als een futuristische Minas Tirith (voor oningewijden: de witte stad van Gondor in ‘The Lord of the Rings’). Harlocks ruimteschip is een langwerpig oorlogsschip, met een vervaarlijk doodshoofd voorop, als een soort imponerende stormram, en met organische, Geiger-achtige accenten.

Qua actie en zelfs qua spanning valt er veel te genieten, met grootschalige ruimtegevechten die zich goed kunnen meten met de overduidelijke inspiratiebron ‘Star Wars’, en alles-of-niets, één op één confrontaties – waarbij ruimteschepen (en hun bevelhebbers) letterlijk lijnrecht tegenover elkaar komen te staan – die in positieve zin doen denken aan de recente ‘Star Trek’-films van J.J. Abrams.

Het enige aspect dat als een lichte teleurstelling mag gelden, is het verhaal. Het vervelende is dat het hierbij vooral het einde is dat roet in het eten gooit. Lange tijd is de inhoud juist prikkelend en nieuwsgierig makend. Tot aan de laatste circa dertig minuten zijn het mysterie en de ware intenties van kapitein Harlock, die halverwege de film, zo lijkt het tenminste, al voor een groot deel onthuld worden, intrigerend. De plannen van Harlock zijn fantasievol, maar binnen dit genre en deze geschapen wereld, niet ondenkbaar. Er zijn in science fiction en fantasyfilms vreemdere concepten voorbijgekomen. Het is vooral erg interessant hoe dit alles visueel in beeld zal worden gebracht. De plannen hebben gevolgen voor het hele universum, voor de mensheid als geheel, en hebben, zoals wel vaker in dit soort Japanse genrefilms, een romantisch en existentieel karakter.

De ontknoping gooit echter veel van het verdiende krediet en de investering van de kijker in de thema’s overboord, schijnbaar alleen om een onverwachte twist te kunnen opvoeren. Dit is volkomen onnodig. Het maakt Harlock als personage minder goed te begrijpen en minder sympathiek, hoewel hij op het allerlaatst wel zijn ware aard, voor zover die vast te stellen is, terug lijkt te winnen. Ook de intenties van de Gaia coalitie alsmede hun morele kompas worden niet helemaal duidelijk. De Gaia coalitie houdt, in het kort, na een grote interplanetaire oorlog iedereen tegen die naar de aarde wil terugkeren vanwege overbevolking. De coalitie wordt gepresenteerd, na een allesbeslissende ontmaskering, als kwaadaardig, en ‘anti-aarde’ (of ‘anti-mensheid’) maar je zou het net zo goed op tegengestelde wijze kunnen interpreteren. Misschien is dit wel bewust zo gedaan, en is het juist de bedoeling dat de kijker hierover nadenkt. (Is de naam ‘Gaia’ [die in veel mythen en legendes staat voor de ziel of essentie van de aarde {en zo ook, bijvoorbeeld, in een andere Japanse animatiefilm ‘Final Fantasy: The Spirits Within’}], een naam die hier ironisch bedoeld is of juist met eer gedragen wordt? Dat is allemaal nog wel ter verdediging aan te voeren, maar de vreemde gedachtensprongen en zwalkende morele keuzes die Harlock maakt, zijn minder makkelijk goed te praten. Zijn passies lijken zo wat willekeurig van aard. Op zijn minst kun je zeggen dat hij ‘issues’ heeft. Dit is hoe dan ook niet heel welkom als je betrokkenheid bij zijn ‘zaak’ wilt genereren, waardoor het einde niet zo groots, hoopvol, en emotioneel is als het had kunnen zijn.

Maar, aangezien het stokje duidelijk wordt overgegeven aan het einde van de film, is er grote kans dat er in eventuele volgende delen een frisse wind gaat waaien. In die zin is er dus wel weer hoop voor een Harlock-film met een (tot het eind toe) echt meeslepend, consistent, en emotioneel verhaal. En als alle andere kwaliteiten van de film overeind blijven, zullen we te maken hebben met een (klein) meesterwerk. Als Aramaki’s laatste ‘Appleseed’-bewerking – ‘Appleseed Alpha’ uit 2014 – een voorbeeld is van zijn inhoudelijke vooruitgang, hoeven we hier waarschijnlijk niet lang op te wachten.

Bart Rietvink

‘Harlock Space Pirate’ verschijnt dinsdag 24 februari 2015 op DVD en blu-ray 2D & blu-ray 3D (combipack).