Harvest Time – Vremja Zjatvy (2004)

Regie: Marina Razbezjkina | 67 minuten | drama | Acteurs: Ljoedmila Motornaja, Vjatsjelav Batrakov, Dima Jakoviev, Dima Jermakov, Sergei Starostin, Svetlana Yefremova, Inna Nikiforova

‘Harvest Time’ is het debuut van Marina Razbezhkina als regisseur van speelfilms. Hiervoor maakte zij documentaires. Met ‘Harvest Time’ zet zij in één keer haar naam op de kaart. Een prachtig debuut, met schilderachtige beelden, magnifiek camerawerk en met een vertelkracht die bijna ontroerend is.

‘Harvest Time’ is een op het oog tamelijk eenvoudig verhaal, maar er zit meer diepte en achtergrond in dan je op het eerste oog zou vermoeden. Het uiteenvallen van het vaandel dat zo’n belangrijke verhalende rol in de film heeft en het steeds verder opeten door de muizen staat tevens symbool voor de teloorgang van de oude Sovjet Unie. Het appelleert sterk aan de gevoelens van velen die met weemoed terugdenken aan de ‘goede oude tijd’ toen de Sovjet Unie nog bestond en haar idealen nog verheven waren.

In eerste instantie lijkt iedereen in het verhaal gelukkig, de bevolking is hard aan het werk op het veld en wordt op klassieke wijze aangespoord en beloond tot nog grotere prestaties door het uitreiken van onderscheidingen voor de meest productieve werker. Met subtiele humor wordt zichtbaar hoe de plattelandsbevolking leefde en hoe deze officiële uitreikingen au fond lachwekkende ceremonies waren. In deze film heeft het winnen van de prijs voor de winnares dramatische gevolgen. Voor de verhaalvorm is gekozen voor de bekende voice-over vorm waarin één van de zoons terugblikt op het leven in de jaren vijftig in de kolchoze. Moeder Antonina lijdt uiteindelijk zwaar onder de last van het gewonnen vaandel. De muizen eten er aan en zij begint al haar tijd te besteden aan het voortdurend repareren van het vaandel, waardoor het vaandel óók steeds kleiner wordt. Uiteindelijk draait zij helemaal door en wil zij door nog harder te werken een nieuw vaandel proberen te winnen. Haar echtgenoot, die in de Tweede Wereldoorlog beide benen heeft verloren, is aanvankelijk gelukkig en doet circuskunstjes voor zijn zonen. Hij begint echter steeds meer te drinken en gaat hieraan uiteindelijk ten onder. Een prachtige rol van Vjatsjelav Batrakov.

Klinkt dit allemaal dramatisch in de oren? Moet deze film maar niet gezien gaan worden omdat het allemaal zware kost is?  Integendeel, het sfeervolle en melancholieke verhaal wordt tegelijkertijd met veel humor verteld en is verfilmd in werkelijk wonderschone beelden.  Schitterend gefilterd licht en magnifieke landschappen maken deze film mede door het overtuigend acteerwerk van alle spelers (geen professionals!) tot een waar juweel. Alleen al het gebruik van de fotogenieke beelden van de Russische landschappen maken deze film tot een reis voor de verbeelding. Sfeervolle beelden, prachtige melancholie.

De regisseur is er in geslaagd de film tot een mooi einde te brengen door het introduceren van een verhuizing van de moeder naar de stad. De familie is inmiddels overleden, de zoon ziet vanuit de hemel dat een voor hem onbekend meisje bij het leeghalen van een appartement een kist vol foto’s en propagandamateriaal uit vervlogen tijden vindt. De verhuizers raden haar aan die oude troep toch weg te gooien, ‘wat moet je met die oude rotzooi’? Zo dreigt voor oude en dierbare herinneringen uiteindelijk slechts de vuilnisbelt. Het vaandel krijgt echter weer een nieuw doel en wordt zo behoed voor de totale vergetelheid. Het meisje gebruikt het voortaan als hoofddoekje. Alweer een symbool voor de veranderde tijden in Rusland. De jeugd herkent het vaandel niet meer als zodanig en ziet het gewoon als een mooi hoofddoekje. De collectieve herinneringen aan de symbolen van het verleden vervagen. Een absoluut schitterend debuut. Ontroerend, bitterzoet en adembenemend mooi!

Rob Veerman

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 16 november 2006
DVD-release: 27 augustus 2012