Hawi (2010)
Regie: Ibrahim El-Batout | 112 minuten | drama | Acteurs: Mahmouod Abodoma, Rina Aref, Hany El Dakak, Sherief El Desouky, Mirette El Hariry, Waguih El Lagany, Mohamed El Sayed, Ibrahim El-Batout, Fady Eskandar, Abdel Fattah Hussein, Saeed Kabeel, Mark Lotfy, Ayman Massoud, Perry Moataz, Mohamed Nabil, Khaled Raafat, Mahmoud Siam, Ahmed Soliman, Toussy, Hanan Youssef
Ibrahim El Batout is een pionier in de Egyptische filmwereld. Als een van de eerste filmmakers uit zijn land werkt hij geheel onafhankelijk aan zijn oeuvre. Hij doet dat op een opmerkelijk sobere manier: met minimale middelen en buiten de officiële kanalen om. Hij filmt op bestaande locaties, zijn acteurs zijn goedwillende amateurs, een script is er nauwelijks. Het gaat El Batout er niet om hoeveel geld zijn films gekost hebben, maar of zijn boodschap is overgekomen. Omdat voor hem sfeer belangrijker is dan een rechtlijnig verhaal, is hij aangewezen op het geduld en de welwillendheid van zijn publiek om zijn boodschap op te pakken. ‘Hawi’ (2010), zijn derde film, is een grotendeels geïmproviseerde mozaïekvertelling waarin El Batout ons laat kennismaken met een aantal inwoners van Alexandrië die op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken hebben. Allemaal proberen ze een balans te vinden: enerzijds worstelen ze met het leven van alledag, anderzijds houden ze krampachtig vast aan hun dromen en idealen. De titel van de film betekent niet voor niets ‘jongleren’ of ‘goochelen’ – met veel kunst- en vliegwerk proberen deze mensen de dag door te komen.
Dat doen ze allemaal op hun eigen manier. En zo maken we kennis met een dwarsdoorsnede van de bevolking van een miljoenenstad. In de opening zien we hoe Youssef (Mohamed El Sayed) vrijgelaten wordt uit de gevangenis, op voorwaarde dat hij binnen tien dagen een stapel belangrijke documenten bij justitie aflevert. Wat dit voor documenten zijn, wordt nooit duidelijk. Ibrahim (regisseur El Batout zelf) leefde jaren in Frankrijk, maar keert nu terug naar Alexandrië waar hij zijn zus (Hanan Youssef) opzoekt en contact probeert te maken met zijn volwassen dochter Aya (Perry Moataz), al mag zij niet weten dat hij z’n vader is. Jafaar (Sherief El Desouky) is zo eenzaam dat hij zich geen raad weet als zijn enige vriend, zijn paard, stervende is. De excentrieke Hanan (Rina Aref) probeert een carrière als buikdanseres op te bouwen, maar wordt van alle kanten beschimpt en bespot om die keuze. Van lang niet alle personages is direct duidelijk wat hun onderlinge relatie is, maar dat ze iets met elkaar delen – namelijk de hoop en wil om iets van hun niet altijd even gemakkelijke leven te maken – is duidelijk.
Toch wringt daar juist de schoen; bij het samenbrengen van de personages. In de laatste twintig à vijfentwintig minuten worden in rap tempo allerlei puzzelstukjes op hun plek gelegd, zonder dat je daar als kijker voldoening uithaalt. Dan had El Batout de onderlinge connecties misschien nog beter in het midden kunnen laten en zich scherper kunnen focussen op een sfeerschets van de melancholie en anonimiteit van de Egyptische miljoenenstad Alexandrië. Dan had hij zijn verhaal als het ware niet hoeven ‘rondschrijven’, want dat hij dat nu wel doet voelt geforceerd aan. ‘Hawi’ is het sterkst als El Batout zich richt op de misstanden in de moderne Egyptische samenleving. De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen bijvoorbeeld. De krachtigste en tegelijkertijd meest stuitende scène is die waarin Hanan, die net op straat beroofd en aangerand is, op het politiebureau door de dienstdoende agent voor rotte vis wordt uitgemaakt en wordt vernederd, louter omdat ze als buikdanseres de kost verdient. Hanan weert zich kranig, maar de diepe vernedering is voelbaar. De hypocrisie van de agent druipt ervan af, zeker als we hem niet veel later in het publiek bij een van Hanans optredens zien zitten.
Helaas kent ‘Hawi’ te weinig van dat soort indringende scènes, waardoor de verwikkelingen van de personages eigenlijk nooit meeslepend worden. Dat El Batout zijn film met de beste bedoelingen gemaakt heeft staat buiten kijf, dat hij er zijn hele hart en ziel in heeft gestopt ook. Maar narratief en ook visueel schiet de film tekort. Karakters komen niet volledig tot bloei, waar sommigen dat wel verdiend hadden. Er zit zeker een boodschap verborgen in ‘Hawi’, jammer dat deze er niet uitspringt.
Patricia Smagge
‘Hawi’ verschijnt dinsdag 2 oktober 2012 op DVD (‘Made in Egypt DVD-box).