Heart of a Dog (2015)

Regie: Laurie Anderson | 75 minuten | documentaire

Leven, liefde, dood, dromen, verhalen, herinneringen. Het hangt allemaal nauw met elkaar samen, overvloeit elkaar, beïnvloedt elkaar. Performancekunstenares Laurie Anderson kan daarover meepraten. De liefde voor haar hond Lolabelle, een uiterst getalenteerde rat terriër – schilderen, pianospelen, beeldende kunst, ze deed het allemaal, en de dood van Lauries moeder, van wie ze eigenlijk niet weet of ze die wel op de juiste manier lief heeft gehad, resulteerde in het essayistische, experimentele ‘Heart of a Dog’. Voor wie bekend is met Laurie Andersons werk is het bekend terrein, voor de leek is het vast even wennen.

‘Heart of a Dog’ start met geanimeerde beelden (denk hierbij niet aan animatiefilms, maar eerder aan pentekeningen), waaraan een rustig klinkende Laurie toevoegt dat ze droomde dat ze haar geliefde hond baarde, en dat dat heel normaal was. Niemand zei “maar dit is geen menselijke baby”, maar het roze bundeltje geluk dat in haar armen werd gelegd, was de volwassen terriër. Laurie merkt nog wel even op dat ze uiteraard het dier in haar buik had laten naaien. Voor wie dit al te bizar is, tja… Dan is deze film waarschijnlijk niet voor jou. Maar misschien toch even verder lezen?

De kalme stem van de zangeres van ‘O Superman’ (een nummer 10 notering in de Nederlandse top 40 in 1981) werkt op een prettige manier meditatief en hypnotiserend. Maar het belangrijkste is dat wat ze zegt ook daadwerkelijk intelligent is en soms tot nadenken stemt. Eigenlijk heb je die beelden dan niet eens nodig: naar verluidt geschoten op onder meer een iPhone, maar ook aangevuld met de enigszins geijkte 8mm films uit Lauries jeugd. Beelden worden herhaald, er wordt een filter gebruikt van een raam met regendruppels, er zitten acteurs in die iets naspelen, als begeleiding van het verhaal waar Lolabelle vandaan komt, bijvoorbeeld. Haar oorspronkelijke eigenaren: een stel dat in scheiding lag. De vrouw wilde het hondje niet, de man ook niet echt, de zoon wel, maar niemand wilde de zoon eigenlijk. Dat geluid wat je hoort, is je hart dat breekt…

‘Heart of a Dog’ is allerminst een uiting van iemands obsessieve liefde voor een huisdier. Laurie gebruikt haar belevenissen met Lolabelle om verbanden te leggen met andere onderwerpen. Zoals 9/11 bijvoorbeeld, en de gewaarwording dat het gevaar nu ook van bovenaf kan komen. Ook vertelt ze over haar jeugd, een angstaanjagend verhaal over hoe ze schaatste met haar twee jongere broertjes, en haar moeders reactie op het voorval. Of hoe ze altijd viste naar aandacht, als onderdeel van een grote familie. Als twaalfjarige wilde ze daarom in een zwembad een ingewikkelde sprong doen van de duikplank, maar dat liep slecht af. Met een gebroken rug en de waarschuwing van de dokter dat ze nooit meer zou kunnen lopen lag ze weken in het ziekenhuis, vastbesloten om haar eigen mening (Wat nou, nooit meer lopen!) door te drukken. De herinneringen aan die tijd blijken nogal gekleurd door het steeds maar weer oprakelen van die periode, beseft Laurie. Je herschept de gebeurtenis eigenlijk door het navertellen er van. Een prachtig inzicht en fraai verwoord.

Of ‘Heart of a Dog’ aansluiting vindt bij de kijker, is meer afhankelijk van de kijker dan van de film. Kun en wil je een uur en een kwartier lang opofferen voor een bijzondere kijkervaring, waarbij je eigenlijk het licht aan zou willen om de mooiste uitspraken in een notitieboekje op te kunnen schrijven (als je dat al bij kan houden), dan is het zeker een aanrader. Maar hou dan wel rekening met het feit dat het ook een vluchtige film is, Laurie blijft nooit lang stilstaan bij ideeën en veel van de film voelt als gedachten die lukraak hardop uitgesproken en gevisualiseerd worden. Voor wie een gestructureerd verhaal zoekt in een film, wie allergisch is voor welke vorm van navelstaarderij ook, of wie kriebels krijgt bij het noemen van The Tibetan Book of the Death, skip deze film en zet een album van Lou Reed op bijvoorbeeld. Die nog even voorbij komt in het veelzeggende einde.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 28 april 2016
VOD-release: 7 juli 2016
DVD-release: 7 juli 2016