Here (2024)

Recensie Here (2024, Robert Zemeckis) CinemagazineRegie: Robert Zemeckis | 105 minuten | drama | Acteurs: Tom Hanks, Robin Wright, Paul Bettany, Kelly Reilly, Ellis Grunsell, Teddy Russell, Finn Guegan, Callum Macreadie, Lauren McQueen, Grace Lyra, Jemima Macintyre, Billie Gadsdon, Beau Gadsdon, Harry Marcus, Diego Scott, Logan Challis, Albie Salter, Zsa Zsa Zemeckis, Albie Mander, Eloise Ferreira, Eliza Daley, Elodie Crapper, Faith Delaney, Michelle Dockery, Gwilym Lee, Delilah O’Riordan, David Fynn, Ophelia Lovibond, Nicholas Pinnock, Nikki Amuka-Bird, Cache Vanderpuye, Anya Marco Harris, Tony Way, Jemima Rooper, Joel Oulette, Dannie McCallum, Keith Bartlett, Daniel Betts, Leslie Zemeckis, Alfie Todd, Mohammed George, Logan Matthews, Denise Faye, Jenna Boyd, David Charles, Lilly Aspell, Jonathan Aris, Louis Suc, Eloise Webb, Angus Wright, Stuart Bowman, Alasdair Craig, Martin Bassindale, Louis Sparks, Hope Delaney, Dexter Sol Ansell, Phil Aizlewood, Steven Dykes, Mitchell Mullen, James Eeles, Jack Bennett, Isla Ashworth, Chris Rogers

Leuk experimentje: maak een beeldverhaal van jouw leven. Ga eens in de hoek van een kamer in je huis zitten en kijk één kant op. Observeer en registreer wat je ziet, bijvoorbeeld door foto’s te maken, schetsen te tekenen of aantekeningen te maken. Ben je klaar? Mooi. Doe het later nog eens, op exact dezelfde plek. Elke dag is niet nodig, maar met enige regelmaat (eens per maand of bij heuglijke gebeurtenissen). Al die verzamelde registraties tezamen vormen een geheel. Het avant-garde stripblad RAW publiceerde in 1989 zes zwart-witpagina’s van de hand van Richard McGuire, waarin hij precies zo’n beeldverhaal toonde van zijn eigen leven – centraal staat de huiskamer van zijn ouderlijk huis in Perth Amboy, New Jersey – en waarin hij vooruit en achteruit navigeert door de jaren, decennia en eeuwen. Hij laat daarbij via frames (kaders in het grotere kader) verschillende tijdsbeelden door elkaar lopen. In 2014 verscheen van zijn hand een 300 pagina’s tellende uitbreiding van dit experiment, de graphic novel ‘Here’.


Robert Zemeckis is doorgaans wel te porren voor een filmisch experiment. Zo stond hij vooraan bij experimenten met computergestuurde visuele effecten (als regisseur van ‘Back to the Future Part II’ (1989) en ‘Forrest Gump’ (1994)) en motion capture (‘The Polar Express’ (2004), ‘Beowulf’ (2007) en ‘A Christmas Carol (2009). Het principe van één gefixeerd standpunt sprak hem direct aan. De camera wijkt niet en zoomt niet in; het enige dat wel voortbeweegt is de tijd. Want in de filmversie van ‘Here’ (2024) krijgen we meer dan een eeuw aan ontwikkelingen voorgeschoteld die zich afspelen in één enkele Amerikaanse woonkamer. Zemeckis noemt het een unieke en spannende variant op het universele thema van vergankelijkheid. ‘Here’ is voor Zemeckis bovendien een weerzien met enkele oude bekenden. De hoofdrollen in de film worden namelijk gespeeld door Tom Hanks en Robin Wright, de sterren uit ‘Forrest Gump’ en ook scenarioschrijver Eric Roth en componist Alan Silvestri werkten mee aan die film.

‘Here’ begint met een lesje geschiedenis in vogelvlucht, te beginnen in de prehistorie, de tijd waarin dinosauriërs heersen over onze aardbol. Op exact dezelfde plek, zien we later de eerste inheemse volkeren hun nederzettingen stichten en nog weer later beleven we de geboorte van founding father Benjamin Franklin en diens nazaten, voordat we kennismaken met de daadwerkelijke hoofdpersonages, een typisch Amerikaans gezin in de jaren 1950. In dit gezin groeit Richard Young (Tom Hanks, die er dankzij allerlei digitale trucjes en snufjes uitziet als 20-jarige) op. We zien hoe hij er als jonge jongen van droomt om kunstschilder te worden, maar ook hoe de omstandigheden hem doen besluiten voor een carrière als verzekeringenverkoper te kiezen. Net zoals zijn vader Al (Paul Bettany), wiens jongensdromen al eerder uiteenspatten (hij werd uiteindelijk vertegenwoordiger in stofzuigers). Al op jonge leeftijd ontmoet Richard Margaret (Robin Wright), die grootse plannen heeft voor een eigen carrière (wat Al dan weer totaal niet begrijpt, want ‘je kunt toch ook gewoon huisvrouw worden’), maar die in de war worden geschopt als ze zwanger raakt. Het jonge stel moet snel trouwen en noodgedwongen intrekken bij Richards ouders. Het leven lijkt hen te overkomen terwijl ze bezig waren plannen te maken, zou John Lennon hebben gezegd.

Maar naast Richard, Margaret, Al en zijn vrouw Rose (Kelly Reilly) in diverse fases van hun leven, zien we ook andere mensen die ooit op deze plek woonden. Zoals Leo (David Fynn) en Stella Beekman (Ophelia Lovibond), een frivool stel dat in de jaren 1920 in het huis woonde; zij is een typische ‘flapper girl’ en hij de uitvinder van een revolutionaire relaxstoel. Nog weer eerder, in de periode nadat het huis gebouwd werd in 1907, zien we Pauline Harter (Michelle Dockery) haar echtgenoot John (Gwilym Lee) smeken om niet dat enge vliegtuigje van hem in te stappen. Voor die tijd maakte het gebied deel uit van het landgoed van William Franklin (Daniel Betts), de zoon van Benjamin. Maar ook een inheems koppel (Joel Oulette en Dannie McCallum) beschouwen de plek als hun thuis, net als – vele jaren later – het Afro-Amerikaanse gezin Harris (Nicholas Pinnock en Nikki Amuka-Bird).

Fragmenten lopen vaak in elkaar over, of je ziet een frame in een frame, met daarin beeld uit een andere tijdsperiode. Zemeckis past deze techniek op innovatieve wijze toe, zodat de verschillende verhalen en tijdlijnen elkaar overlappen, zonder van locatie te veranderen. De regisseur schuift de beelden als een collage of puzzel op hun plek, maar behoudt altijd de controle. Echt ontspannen kijken is het misschien niet, omdat er eigenlijk constant iets gebeurt in beeld. Maar toch weet Zemeckis er een geheel van te maken. Dat komt allicht mede door de parallellen die getrokken kunnen worden, dwars door de tijd heen. Die zijn – logischerwijs – het sterkst in de verhaallijn die veruit de meeste aandacht krijgt: die van de twee generaties Young. Dromen die als een kaartenhuis in elkaar stortten, de onoverkomelijke teleurstellingen van het leven en die ouders waar je je zo tegen verzetten, maar waar je langzaam maar zeker zelf in verandert.

Benauwde momenten van op een kluitje zitten in een bedompte huiskamer, gevuld met de geur van tabak en alcohol met mensen die je niet kunt uitstaan; je kunt je voorstellen hoe dat voor Margaret moet voelen. Loop de deur uit en kom niet meer terug, wil je haar toeschreeuwen. Helaas, ze zit opgesloten in het kader. Net als al die andere personages. En net als de kijker. ‘Here’ oogt en voelt als een toneelstuk, niet als een film. Maar op het toneel laat het concept van ‘picture in picture’ zich dan weer niet zo makkelijk uitwerken. Zie daar het grote manco van ‘Here’. Een ander minpunt is het feit dat lang niet alle personages en verhaallijnen voldoende aandacht krijgen, waardoor niet duidelijk wordt wat ze toevoegen – behalve als manier om de gimmick van deze film vorm te geven. Flarden van politieke beschouwingen (Black Lives Matter en de strijd voor autonomie van inheemse volkeren) lijken voornamelijk toegevoegd om de tijdgeest aan te duiden en om hun lijstje met zaken die gevoelig liggen te kunnen afstrepen.

Stop meer dan een eeuw aan Amerikaanse (familie-) geschiedenis maar eens in een 100 minuten durende speelfilm, waarbij je jezelf ook nog eens beperkt tot één locatie en één camerastandpunt; het is een onmogelijke opgave. Alles in ogenschouw genomen, heeft Zemeckis dan toch een prima film afgeleverd waarin hij de mogelijkheden van zijn stokpaardje – digitale vernieuwing – verder heeft kunnen uitdiepen. Als je in een oud huis woont, is het natuurlijk heel interessant om te bedenken wie daar allemaal voor jou hebben gewoond en wat zich allemaal heeft afgespeeld tussen die vier muren. Als je van dat idee ook enthousiast wordt en niet vies bent van experimentele cinema en digitale effecten, dan kun je ‘Here’ ongetwijfeld op zijn waarde beoordelen.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 28 november 2024
VOD-release: 5 februari 2025 (Pathé Thuis)