Herr Bachmann und seine Klasse – Mr. Bachmann and His Class (2021)

Regie: Maria Speth | 217 minuten | documentaire | Met: Dieter Bachmann, Aynur Bal, Önder Cavdar

In Stadtallendorf, een Duits provinciestadje met een grote immigrantengemeenschap, biedt de onconventionele leraar Dieter Bachmann zijn leerlingen de sleutel tot het gevoel van thuis zijn. De leerlingen, tussen twaalf en veertien jaar oud, beheersen de Duitse taal vaak nog niet helemaal; Bachmann wil deze ‘burgers in wording’ inspireren.

‘Herr Bachmann und seine Klasse’ is een door en door serieuze film. Dat zijn we van Duitsers wel gewend. Grondig en ernstig, het mag wel iets luchtiger wat ons betreft. Een Nederlandse documentaire was ongetwijfeld anders aangepakt, al heeft Duitsland natuurlijk een speciale geschiedenis.

Want wat je ook kunt zeggen van Dieter met zijn gebreide muts, onderuitgezakte houding en AC/DC-shirt: het blijft Herr Bachmann voor de kinderen, en Bachmann is de zender, hoe humaan en priesterlijk de boodschap ook is. In Nederland zijn de kinderen veel mondiger en is de leiding losser.

Toch is de aanpak van de Duitsers het overwegen waard. Het informele Nederlandse systeem maakt de overgang voor immigrantenkinderen, hoe welkom ook, best groot. Voor immigrantenkinderen, en dat zijn er veel in het Hessische Stadtallendorf, is een beetje directieve sturing misschien wel wenselijk.

Immigrantenkinderen hebben het best moeilijk in de besneeuwde bossen van Midden-Duitsland, met ouders die de taal niet spreken. Van eigen keuze in het land van bestemming is weinig sprake. Een strenge leraar van goede wil – iemand die een echt gesprek aangaat, is dan misschien wel wat je nodig hebt.

En dat is Dieter Bachmann, in deze ellenlange documentaire. De 216 minuten voelen aan als realtime, je investeert als kijker dan ook veel in de leerlingen. Dat is het sterke van deze docu. Net als Bachmann zien wij vooral de reële worsteling, in voornamelijk klassikale situaties die onvertraagd dan wel onversneld worden weergegeven.

Wat overblijft is een vrij ernstig beeld van de immigrantengolf in Duitsland, en de verhulde boodschap (‘show don’t tell’) dat mensen als Bachmann broodnodig zijn om deze kinderen aansluiting te bieden. ‘Wir schaffen das’ is een prijzenswaardig uitgangspunt, een doorsnee onderwijssysteem zal niet volstaan.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 25 november 2022
Speciale vertoning: IDFA 2021
VOD-release: 2 juni 2022