Herself (2020)

Regie: Phyllida Lloyd | 97 minuten | drama | Acteurs: Molly McCann, Clare Dunne, Ruby Rose O’Hara, Ian Lloyd Anderson, Harriet Walter, Cathy Belton, Art Kearns, Ericka Roe, Anita Petry, Lorcan Cranitch, Tina Kellegher, Donking Rongavilla, Sean Duggan, Frank Prendergast

‘Herself’ gaat over Sandra, moeder van twee jonge dochters, die gevangen zit in een gewelddadige relatie. Ze spaart stiekem geld om aan haar echtgenoot te kunnen ontsnappen en elders een nieuw bestaan op te bouwen, maar helaas voor haar komt hij daarachter. Dat is het moment dat de bom barst. Sandra heeft zich hierop echter voorbereid, haar dochtertje weet het afgesproken codewoord bij gevaar nog en haalt hulp door een briefje te tonen: “Call 999. My life is in danger. Sandra”.

Het idyllische begin van ‘Herself’, waarin we Sandra (Clare Dunne) met haar twee schattige dochters Molly en Emma (Molly McCann en Ruby Rose O’Hara) plezier zien maken – ze maken haar op, dansen, zingen – vormt een heftig contrast met de afgrijselijke scène daarna, wanneer Gary (Ian Lloyd Anderson) thuiskomt, de twee kinderen de kou in stuurt en vervolgens geen seconde voorbij laat gaan om op Sandra in te beuken. Ze wordt aan haar haar getrokken, gestompt en met een flinke trap beschadigt hij haar hand.

De film maakt dan een bruggetje naar een situatie waarin Sandra, Molly en Emma relatief veilig zijn. Met behulp van een blijf-van-mijn-lijf-instantie heeft Sandra tijdelijk onderdak gevonden in een hotel, maar de afstand tot de school van de meisjes is niet te doen; en door de drukte op de weg komt Sandra daardoor te laat op haar werk. ‘Herself’ laat vervolgens zien hoe moeilijk het is om als alleenstaande ouder – twee banen, een ellenlange wachtlijst voor een woning en de continue dreiging van een ex bij wie de stoppen zo weer door kunnen slaan – te leven.

Hoewel er talloze vrouwen in een soortgelijke situatie zitten is het schaamtegevoel zo groot en dat wordt door de autoriteiten ook niet bepaald makkelijker gemaakt. In één scène bij de rechtbank, wanneer Sandra dreigt haar voogdij over de kinderen te verliezen, luidt de vraag: “Waarom ben je niet eerder bij hem weggegaan?” en Sandra merkt terecht op dat de vraag eigenlijk aan Gary gesteld moet worden: “Waarom ben je niet gestopt met haar te mishandelen?” Dit kaart een fundamenteel probleem aan in vergelijkbare situaties, zoals bijvoorbeeld bij seksuele misdrijven, waarbij de schuldvraag ook bij de slachtoffers gelegd wordt.

Ondanks het zware thema is ‘Herself’ beslist geen zwartgallige film. Het grote gedeelte van de film gaat juist over de manier waarop Sandra er weer bovenop probeert te komen, dwars tegen alle bureaucratische regels in. Door een verhaaltje dat haar dochter vertelt, vormt zich een idee: wat nu als ik zelf een huis ga bouwen? Met behulp van haar werkgeefster, de gepensioneerde dokter Peggy (een geweldige Harriet Walter), die een braakliggend stuk grond achter haar woning heeft en bij wie ze schoonmaakt, krijgt het plan als snel vorm, zeker wanneer het Sandra lukt de eigenwijze aannemer Aido (Conleth Hill) erbij te betrekken.

Hulp vragen zonder er iets voor terug te kunnen geven is niet makkelijk, maar ‘Herself’ laat zien dat er altijd mensen zijn die iemand in nood kunnen helpen. In die zin lijkt de film wellicht wat rooskleurig, maar verkijk je er niet op: het is zeker geen clichéverhaal waarin een paar hordes overwonnen moeten worden en Sandra uiteindelijk dolgelukkig met haar dochtertjes naar in haar tuintje ondergaande zon kijkt. Clare Dunne zet een topprestatie neer door in de huid te kruipen van de door omstandigheden gedreven vrouw, wier moederhart zo groot is dat er wel twintig kavels in passen. Ze schreef overigens ook het scenario. Phyllida Lloyd, die eerder slechts twee speelfilms regisseerde (‘Mamma Mia!’, 2008 en ‘The Iron Lady’. 2011), zet alle poppetjes op de juiste plaats en maakt van ‘Herself’ een aangrijpende en ontroerende kijkervaring.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 25 november 2021
Digital download-release: 15 maart 2022
VOD-release: 24 maart 2022
DVD-release: 25 maart 2022