Het dagboek van Anne Frank – The Diary of Anne Frank (2008)

Regie: Jon Jones | 160 minuten | drama, biografie | Acteurs: Ellie Kendrick, Kate Ashfield, Geoff Breton, Roger Frost, Iain Glen, Tamsin Greig, Lesley Sharp, Ron Cook, Tim Dantay, Mariah Gale, Felicity Jones, Nicholas Farrell

Iedereen moet toch wel haast het verhaal van Anne Frank kennen? Want inmiddels is dit spontane, soms brutale meisje, dat wij alleen maar kennen door haar intieme dagboekfragmenten en een enkel shot uit een geluidloos filmpje, een icoon geworden van jeugdige onschuld ten midden van de verschrikkingen van het Duitse nazibewind. Toen Otto Frank vlak na de oorlog vastbesloten was om de door Miep Gies en Bep Voskuil veiliggestelde dagboekbrieven van Anne te publiceren, wilde hij de erfenis van zijn dochter zo juist mogelijk beheren. Maar hij kon niet bevroeden dat de dagboeken van zijn dochter jaren later zulke iconische waarde zouden krijgen. De hele wereld kent Anne en haar dagboek. Was zij vroeger misschien alleen maar een symbool van de verschrikkingen van de Jodenvervolging, inmiddels is zij uitgegroeid tot een blijvend symbool tegen rassenhaat en onderdrukking.

Gezien de impact die het boek had, kon natuurlijk niet uitblijven dat Anne Franks verhaal verfilmd zou worden. In de loop der jaren zijn er toneelstukken geschreven en series en films gemaakt over het leven in het Achterhuis. De BBC productie ‘The Diary of Anne Frank’ uit 2008 is een van de meest recente toevoegingen aan deze reeks. De Anne Frank Stichting in Amsterdam heeft toestemming gegeven voor deze productie en heeft meegeholpen om het waarheidsgehalte van de film te waarborgen. Zo zijn er op sommige punten feitelijke correcties aangebracht in het script, is er geholpen bij het realiseren van de decors en is er medewerking verleend bij de enkele opnames die in Amsterdam geschoten zijn. Hoewel er door de makers enkele scènes zijn toegevoegd die niet in het boek staan, is er bij film altijd een bepaalde mate van artistieke vrijheid aanwezig die wordt gebruikt om het verhaal soepeler te laten lopen of thema’s te benadrukken.

Toch blijft de film in het algemeen dichtbij het originele verhaal. Deze aanpak maakt dat het allemaal een sterk realistisch karakter heeft. Niet in de laatste plaats komt dit door de al eerder vernoemde, uitstekende decors. De kijker is deelgenoot van dezelfde angsten, twijfels en vrolijkheid die de onderduikers kennen. De oorlog is alleen maar aanwezig als een onzichtbare dreiging op de achtergrond: soms horen we bommen vallen, horen we inbrekers het kantoor aan de voorkant van het Achterhuis overhoop halen of zien we een vluchtige schim van een straattafereel. De hoofdmoot van het verhaal is een sterk portret van Anne’s opgroeien in het Achterhuis en haar luikende pubertijd. De jonge actrice Ellie Kendrick schittert als de eigenzinnige Anne Frank, maar ook de andere acteurs leveren prima prestaties. ‘Het dagboek van Anne Frank’ is een kwaliteitsproductie van de BBC. Het jonge meisje dat een inspiratie was en is voor zoveel zelfbewuste jonge meisjes krijgt hier een verbeelding die boeit van begin tot eind.

Joost Hoedemaeckers