Het leven is niet kort genoeg (2023)

Regie: Joey Benistant | 49 minuten | documentaire

In toepasselijke MTV-stijl komt de Groningse filmmaker Joey Benistant (33) met en liefdevol portret over zijn vroeg gestorven vriend Matthijs (27). De twee raken vanaf de middelbare school bevriend en delen een vast groepje waarmee ze hangen en zuipen. En omdat Benistant zowat getrouwd is met zijn camcorder, neemt hij al het kattenkwaad op dat is geboren uit verveeldheid en dronkenschap. Hun puberale geintjes zijn geheel in de stijl van Jackass en consorten. Dus zo banaal en gênant mogelijk! Matthijs ontpopt zich tot de grootste clown van het stel. Hij gaat altijd net iets verder dan de rest, onder meer door een vuurpijl te lanceren vanuit zijn bilspleet. En soms gaat het ook goed fout met ziekenhuisopnames tot gevolg. Maar volgens Joey deert het Matthijs allemaal weinig en lijkt hij vooral te genieten van in het middelpunt staan – weg van de alledaagse zorgen.

Alle ongein is gewoon lang leve de lol totdat het vriendengroepje merkt dat Matthijs stiekem, hij is altijd al heimelijker geweest dan de rest, meer zuipt dan de hele groep bijeen. Al snel voegt hij allerlei drugs toe aan het genotsarsenaal. Ze zien hem afglijden. Voorzichtig spreekt de verslaafde zich uit over zijn problemen en in hoeverre dit met een gebroken jeugd te maken heeft. Zijn vader is grotendeels afwezig en zijn labiele moeder heeft zich doodgedronken. Dit heeft hem en zijn broertje sociaal-emotioneel altijd op een achterstand gezet. Zijn vrienden proberen hem op het rechte pad te krijgen. Echter hoe hard ze ook proberen, Matthijs blijft terugvallen in zelfdestructief gedrag.

Je moet misschien wennen aan de hyperactieve jaren negentig MTV-stilering, maar de korte ruwe documentaire, bestaand uit oude ongeinfilmpjes, persoonlijke ontboezemingen en terugblikken, is een oprecht portret over, en ode aan, een overleden vriend. Bovendien is het bijna schokkend in de ongedwongen kijk op zelfdestructie. In het kort gezegd is Benistants handelswijze: zo weinig mogelijk oordelen en hardcore voor het individu staan. Heel af en toe deelt de maker speldenprikjes uit richting de Nederlandse instanties, onder meer dat Matthijs en zijn broertje toen ze jong waren door kinderzorg in de steek zijn gelaten. Rauw daarbovenop valt de observatie dat de appel niet ver van de boom valt, want net als zoonlief had moeders zware verslavingsproblemen.

Evengoed gaat ‘Het leven is niet kort genoeg’ over hoe de hechte vriendengroep en het ex-vriendinnetje van Matthijs met de zelfdestructie en het overlijden omgaan. Allen onderkennen dat hij zijn donkere kanten had en die redelijk kon afdekken in het ongedwongen bestaan waarin alles een grap was. Maar of de extreme ongein van Matthijs vooral een symptoom of ook een versterkende factor voor de zelfdestructie was, laten ze begrijpelijk in het midden. Hoeveel rode vlaggen de situatie ook toonde, ondervindt de vriendengroep dat het precieze hoe en waarom ongrijpbaar blijft. Wat Benistant wel heeft is de camera die, ontluisterend genoeg, tot het noodlottige einde erbij is.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2023