Het wonder van Oirsbeek (2023)

Regie: Jaap van Heusden, Kees-Jan Mulder | 31 minuten| korte film, documentaire

Afbeeldingen van heiligen die bloed huilen in de woonkamer annex huiskapel van een ouder echtpaar in Zuid-Limburg. Het klinkt als een letterlijk fantastisch verhaal. Documentairemakers Kees-Jan Mulder en Jaap van Heusden volgen in ‘Het wonder van Oirsbeek’ het echtpaar Leon en Susannah tijdens hun dagelijkse bezigheden, die vooral in het teken staan van bidden en de boodschappen die zij vanuit de hemel doorkrijgen. Leon heeft een aartsvaderlijk lange witte baard en tikt op een typemachine de hemelse boodschappen uit die Susannah doorkrijgt. Zij is mager, met handen die met zwachtels omwikkeld zijn. Haar gezondheid lijkt niet al te goed te zijn.

Het echtpaar woont in Oirsbeek, een dorpje vlakbij Hoensbroek en Brunssum. In hun tuin hebben ze op instructie van Maria, de moeder van Jezus, een put gegraven. Als het af is, moet er spontaan een bron ontspringen, die geneeskrachtig werkt – en wat heel veel pelgrims gaat opleveren. “Honderdduizenden, misschien wel miljoenen,” roept Leon vol vuur. Tot die tijd trekt vooral de woonkamer de aandacht. De muren zijn behangen met afbeeldingen van heiligen en ze hebben een enorme verzameling aan beelden. Het meest bijzondere aan hun religieus geïnspireerd leven, is dat er bloedvlekken ontstaan op sommige afbeeldingen van heiligen. Meestal, zoals het duo betoogt, in aanloop naar dramatische gebeurtenissen, zoals aardbevingen, verdronken vluchtelingen en de oorlog in Oekraïne. Intussen vertelt Susannah episodisch over de afschuwelijke dingen die haar in haar leven zijn overkomen.

De makers onthouden zich van commentaar. De camera registreert alleen maar, er is geen verteller, geen context, alleen puur de scènes uit het leven van het echtpaar, ondersteund met toepasselijke muziek van Remco den Hollander. Die terughoudendheid werkt uitstekend. Uiteraard word je als kijker enigszins beïnvloed door de selectie van het materiaal, maar de makers laten de kijker vrij om een eigen oordeel vormen zonder dat dit dwingend wordt opgelegd. In onze geseculariseerde wereld waar voor wonderen geen plaats is, is het makkelijk om het tweetal cynisch af te doen als charlatans of bedriegers. Toch komen Leon en Susannah oprecht over. ‘Het wonder van Oirsbeek’ is met een speelduur van 30 minuten weliswaar slechts een schets van hun leven, maar behandelt Leon en Susannah met respect en waardigheid.

Wat de documentaire overigens niet vermeld, is de Rooms-Katholieke kerk en het bisdom Roermond waar Oirsbeek onder valt, de bloedende heiligen niet erkend als authentiek en ze geen steun krijgen vanuit de kerkorganisatie. Ook in het dorp zelf wordt met scepsis naar het echtpaar gekeken en waren er in het verleden ook incidenten, zoals het ingooien van de ruiten van hun huis. Uit nieuwsberichten valt verder op te maken dat zo’n 20 jaar geleden vele honderden pelgrims uit België en Nederland naar Oirsbeek afreisden om het wonder te aanschouwen, maar dat de bezoekersstroom inmiddels is opgedroogd.

Hans Geurts

Waardering: 3.5

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival
Uitzending: 30 oktober 2023, EO