Hidden Kingdoms (2014)

Regie: Simon Bell | 179 minuten | documentaire

De hoofdrollen in het gros van de natuurdocumentaires zijn doorgaans weggelegd voor de grote en imposante dieren die het goed doen bij het grote publiek zoals primaten, katachtigen, olifanten of walvissen. Het door de BBC geproduceerde ‘Hidden Kingdoms’ is daarentegen een serie die de kijker meevoert naar een aantal microwerelden die doorgaans buiten ons zicht blijven. De belangrijkste protagonisten in deze reeks zijn dan ook niet de gebruikelijke posterboys van internationale natuurbeschermingsorganisaties, maar kleinere wezentjes die door de gemiddelde wandelaar of stadsbewoner waarschijnlijk gemakkelijk over het hoofd zouden worden gezien. De serie bestaat uit drie afleveringen die elk twee aparte biotopen en twee diertjes specifiek onder de loep nemen. In de eerste aflevering volgen we afwisselend een rosse olifantspitsmuis op de Afrikaanse savanne en een sprinkhaanmuis in de Amerikaanse Sonorawoestijn, terwijl in de tweede aflevering een wangzakeekhoorn in de gematigde bossen van Noord-Amerika en een toepaja (een boomspitsmuis) in de Aziatische jungle centraal staan. Het derde deel neemt ons mee naar de metropolen Rio de Janeiro en Tokio, waar we respectievelijk een penseelaapje (een kleine, Zuid-Amerikaanse primatensoort) en een Japanse neushoornkever volgen.

Al na een paar minuten wordt duidelijk dat ook de verborgen microrijkjes van onze planeet enorm interessante plekken zijn om visueel te verkennen. ‘Hidden Kingdoms’ slaagt er uitstekend in om de kijker tijdelijk mee te voeren naar de werelden waarin de kleine, vaak uiterst aandoenlijke en kwetsbare hoofdpersonen moeten zien te overleven. Want als je een eekhoorn, olifantspitsmuis, sprinkhaanmuis of toepaja bent, liggen er heel wat dodelijke bedreigingen op de loer. Denk bijvoorbeeld aan hongerige wurg- en gifslangen, behendige roofvogels, pijlsnelle en vleesetende hagedissen of geruisloze uilen. Maar ook de elementen drukken een belangrijke stempel op het leven van deze diertjes, een gegeven dat in ‘Hidden Kingdoms’ prachtig in beelden wordt gevangen. Regendruppels komen bijvoorbeeld als vloeibare meteorieten naar beneden, een door een stevige plensbui gevoed stroompje in de woestijn wordt voor een sprinkhaanmuis al snel een kleine zondvloed en een stevig briesje krijgt in de microwereld waarin de dierlijke sterren van ‘Hidden Kingdoms’ zich bewegen de allure van een orkaan. Sommige beelden zijn ronduit fantastisch, zoals de scène waarin een ratelslang met opengesperde bek en uitgestrekte giftanden als een dodelijke monstruositeit opduikt achter een kangoeroemuis of het fragment waarin een enorme oehoe als een stille doodsengel vanuit het luchtruim neer probeert te strijken op een wangzakeekhoorn die zijn wintervoorraad eikels bij elkaar aan het sprokkelen is.

Veel scènes in ‘Hidden Kingdoms’ zijn opgenomen met behulp van een speciaal blauw scherm. Op zo’n scherm kun je elk achtergrondbeeld projecteren dat je in gedachten hebt, waardoor adembenemende beelden gecreëerd kunnen worden die je op een normale, meer traditionele manier nooit zou kunnen maken. Sommige scènes met klimmende penseelaapjes zijn bijvoorbeeld met de hulp van het blauwe scherm gerealiseerd, wat leidt tot fraaie uitsneden waarin enkele aapjes (die in werkelijkheid gewoon in gevangenschap leven en zich in een studio bevinden) zich al klimmend ophouden boven de betonnen jungle die de carnavalsstad Rio grotendeels is. Door de inzet van speciale technieken laten de makers ook het micro-universum van de olifantspitsmuis versmelten met de bovenliggende wereld die geregeerd wordt door reuzen zoals Afrikaanse olifanten, leeuwen, gnoes en steppezebra’s. Ook de microwereld van Tokio, toch een stad die primair wordt geassocieerd met torenhoge gebouwen en felle neonlichten, is prachtig in beeld gebracht en herbergt best nog wel wat natuurlijke verrassingen voor de goede verstaander. Kortom, ‘Hidden Kingdoms’ is een fascinerend stukje natuurfilmkunst dat de gebaande paden verlaat en ons meeneemt naar fascinerende microwerelden die zich doorgaans aan de meeste mensenogen onttrekken. Een absolute aanrader.

Frank Heinen

‘BBC Earth: Hidden Kingdoms’ verschijnt vrijdag 30 mei 2014 op DVD en blu-ray.