Holidays – Kanikuly (2005)

Regie: Marina Razbezhkina | 52 minuten | documentaire

Het volk van de Mansi behoort tot een van de oorspronkelijke stammen in Rusland en staat op uitsterven, zo vertelt ons wikipedia. Interessant dus om te kijken hoe deze mensen leven, zoals Marina Razbezhkina heeft gedaan. Razbezhkina concentreert zich op de kinderen, haar documentaire begint op een kostschool voor kinderen zonder ouders en volgt enkele kleintjes op de zware tocht door de sneeuw (in een zeer gammele bus) richting hun geboortedorp. Hoe vermaken de kinderen zich daar, zonder televisie of computerspelletjes?, is de vraag die aan het begin van de documentaire wordt gesteld.

Als we in het geboortedorp zijn aangekomen blijkt de grootmoeder een stuk interessanter om te volgen dan de kinderen. Zij geeft een prachtig voorbeeld van volksgeloof met haar verhaal dat je bevers niet mag verwonden omdat er dan een sterfgeval in je eigen familie zal volgen. Maar het meest memorabel in ‘Holidays’ is de tocht die ze onderneemt om haar kleinzoon uit een in de sneeuw gestrande bus te halen: 12 kilometer te voet door een dik pak sneeuw, met op de terugweg haar kleinzoon als een pakketje achter zich aangesleept.

De kleine jongen geeft geen kik en ook de andere kinderen zijn voorbeeldig: geen gehuil of geschreeuw maar lieve spelletjes in de sneeuw met geïmproviseerde sleetjes, de kinderen helpen zelfs mee met houthakken of (de allerkleinste) met de vloer vegen. Geen televisie? Ze hebben toch de sneeuw en ’s avonds kun je kaartspelletjes doen. Maar laten we niet als een romanticus wegzwijmelen bij het ongecompliceerde bestaan van deze mensen, de Mansi moeten een strijd leveren om te overleven in hun afgelegen dorpje. Het is er ongetwijfeld onmenselijk koud en om in hun levensonderhoud te voorzien zijn ze voor een groot deel afhankelijk van de jacht en van het zeer slechte vervoer naar nabijgelegen stadjes.

‘Holidays’ geeft een atypisch beeld van een schoolvakantie door een stam te volgen met zo haar eigen gebruiken. Helaas voelde Razbezhkina zich genoopt om tussendoor met korte zinnetjes in witte letters op een zwarte ondergrond storend commentaar te geven dat een verhaallijn probeert te forceren. Ze had er beter aan gedaan vocaal wat extra informatie te geven over de Mansi zodat de kijker zich niet hoeft te beroepen op wikipedia. Ook haar concentratie op de kinderen is halfslachtig. Als een klein document van het leven van de Mansi’s is deze documentaire waardevol, maar diepere inzichten ontbreken.

Emy Koopman