Honeyland (2019)

Recensie Honeyland CinemagazineRegie: Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov | 87 minuten | documentaire

Buren kunnen je het leven behoorlijk zuur maken. Is dat al zo in een stedelijke omgeving, waar je misschien overdag al de mogelijkheid hebt om te ‘vluchten’ naar werk of een andere dagbesteding, in een woonomgeving waar de dichtstbijzijnde stad misschien zo’n vijftig kilometer lopen is, is dat funest. En in het geval van de protagoniste van ‘Honeyland’, Hatidze Muratova, is het zelfs catastrofaal.

De over een periode van drie jaar geschoten documentaire ‘Honeyland’ gaat over een bijenhoudster van ergens in de vijftig, die met veel liefde en respect voor de dieren en passie voor haar vak haar leven waagt om honing te telen. Dit doet ze op een manier dat zelfs veganisten daar niet over kunnen vallen. Ze oogst slechts de helft van de honing en laat de andere helft over voor de bijen. Met geduld en vakmanschap weet ze daardoor toch rond te komen. Ze verkoopt de honing op een markt in Skopje waar ze vier uur voor moet reizen (te voet en per trein). Daarnaast zorgt ze – kibbelend, maar met humor en warmte – voor haar blinde en bedlegerige moeder. Hatidze woont in Noord-Macedonië (voorheen Joegoslavië), in een eenvoudig, stenen huisje. Ze hebben niet veel, maar ze hebben genoeg. Alles is in balans.

Het zijn weergaloze beelden die filmmakers Ljubomir Stefanov en Tamara Kotevska van deze eigenzinnige vrouw en haar omgeving laten zien. De lichtval, de structuren en het prachtige door het leven getekende hoofd van deze vrouw, het is allemaal van een hypnotiserende schoonheid en je zou er uren naar kunnen kijken en je een ander, ontspannender mens voelen na afloop.

Dan gooit de komst van een enorme familie haar leven (en dat rustgevende idee van de film) overhoop. Man, vrouw en zeven kinderen zetten hun kamp op in de buurt van Hatidzes huisje. Het is gedaan met de rust. De kinderen zijn luidruchtig en ruziën vaak met elkaar of met hun ouders. Hussein, het hoofd van het gezin, heeft moeite om de eindjes aan elkaar te knopen en pakt elke mogelijkheid aan om geld te verdienen. Elk jaar een kind, dus dat zijn wat hongerige magen die regelmatig van voedsel voorzien moeten worden. En kleding nodig hebben, en naar school willen…

Hatidze toont een grote veerkracht door zich aan de nieuwe situatie aan te passen en ze heeft een fijne klik met sommige van de kinderen (je vóelt bijna haar verdriet om haar eigen kinderloosheid). Maar toch is de balans verstoord. De noodzaak van Hussein om geld te verdienen is te groot. Wat zij kan, kan ik ook, is zijn gedachte over Hatidze. Dus besluit hij ook om honingbijen te houden. De uitkomst laat zich voorspellen.

Het knappe aan ‘Honeyland’ is dat het nooit haar observerende karakter verliest. Natuurlijk kun je de indringers verwijten geen respect te hebben voor dieren (de manier waarop met de koeien wordt omgegaan is ook hartverscheurend), de natuur en de oude traditionele wijze van honing telen, maar hun armoede is zo groot, dat je hier desondanks begrip voor kunt opbrengen. Toch gaat de meeste sympathie naar Hatidze, wier wijsheid en deskundigheid niet verloren zou mogen gaan voor latere generaties. ‘Honeyland’ is een tot in perfectie uitgevoerde documentaire over buren, bijen en betovering.

Monica Meijer

Waardering: 5

Bioscooprelease: 9 januari 2020
DVD-release: 23 september 2020