Hors normes (2019)

Regie: Olivier Nakache, Éric Toledano | 114 minuten | drama, komedie | Acteurs: Vincent Cassel, Reda Kateb, Hélène Vincent, Bryan Mialoundama, Alban Ivanov, Benjamin Lesieur, Marco Locatelli, Catherine Mouchet, Frédéric Pierrot, Suliane Brahim, Lyna Khoudri, Aloïse Sauvage, Djibril Yoni, Ahmed Abdel Laoui

‘Hors normes’ begint in stijl, met een rennende Emilie in een drukke Parijse straat, een autistisch meisje in paniek. Ze wordt door twee mannen in een busje gestopt. Even later wordt één van hen, de wat onbehouwen hulpverlener Bruno (Cassel), opgeroepen Joseph (Lesieur) naar huis te vergezellen, die in de metro aan de noodrem heeft getrokken. De boodschap is duidelijk: het leven in de grote stad is voor mensen met een geestelijke beperking geen gemakkelijke opgave, en dan nog in het minst vanwege het onbegrip van passanten, gezagsdragers en bureaucraten die wegbezuinigen.

Je zou ze ook, mensen die in het openbaar om zich heen slaan en bijten, als dieren in het nauw. Dat kan onze hoogontwikkelde samenleving niet verdragen. Autisme is geen excuus, de 21-ste eeuw kent geen geduld, al is Joseph een charmant mannetje, goed vertolkt ook. Slechts enkele goedwillenden ontfermen zich echt over de schreeuwenden, de slaanden en de stommen. Feelgood is het niet, wel optimistisch voortdoen, in een domein dat niet zo vaak in dramatische vorm wordt getoond. De joodse Bruno en zijn sympathieke maat Malik (Kateb) zijn ook zo’n mooie afspiegeling van de multiculturele samenleving.

‘Hors normes’ is een oprecht pleidooi voor erkenning van autisme in de Franse samenleving. De makers doen hun best begrip op te roepen, al zijn wij van decorum gespeende Nederlanders een paar stappen verder als het gaat om dit soort zaken, en is de film iets te lang. Cassel is altijd het aanzien waard, in beleving en présence, en bepleit het lot van zijn cliënten met liefde en geduld. De zwakte van de gekozen aanpak is het feit dat die cliënten vlakke karakters blijven; dat een stap verder trekken is de toekomst van het emancipatieproces, hoewel minder aantrekkelijk dan een ruwe bolster met een blanke pit die mooie vrouwen laat lopen voor zijn werk.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 12 december 2019
DVD-release: 10 april 2020 (2-dvd, 80 minuten extra materiaal op een bonus disc: Hors Cadres (Making Of), Verwijderde scènes, Le hors-jeu (over de acteursregie) en een ontmoeting met de ploeg.)