How Much Does Your Building Weigh, Mr Foster? (2010)

Regie: Carlos Carcas, Norberto López Amado | 78 minuten | documentaire, biografie | Met: Norman Foster, Deyan Sudjic

‘How Much Does Your Building Weigh, Mr. Foster?’, de waarlijk prachtige en inspirerende documentaire over één van ’s werelds beroemdste architecten, de Brit Norman Foster, begint met een bepalende quote: “Alles inspireert me. Soms denk ik dingen te zien die anderen niet zien.”

Visionair Foster heeft talloze ‘landmarks’ op zijn naam. Een paar voorbeelden: de koepel van de Rijksdag in Berlijn, het Hearst gebouw in New York, het gebouw van de Swiss RE (reinsurance) in Londen, de betoverende Millau brug in Zuid-Frankrijk, Chek Lap Kok Airport (vlieghaven met grootste gebouw op aarde, gebouwd in slechts vier jaar!) en het megaproject Masdar City in Abu Dhabi. Daar moet, op termijn, een gehele CO2- en afvalvrije stad verrijzen. Zoals Foster zegt in de documentaire: “Dit plan lijkt science fiction. Maar, in de staat waarin we met de wereld verkeren, is het dan niet raar om op te merken dat dit pas de eerste stad is op deze wijze wordt gebouwd? Is het niet binnenkort noodzaak?”

Want hoe meer zijn carrière vorm kreeg, hoe meer Foster zich interesseerde voor duurzaam bouwen, met gebruik van ecologisch verantwoorde, lichte materialen. Degene die hem op dit pad zette was de excentrieke, Amerikaanse uitvinder/architect Richard Buckminster Fuller. Tijdens een rondleiding in het Sainsbury Centre vroeg deze: “But how much does your building weigh, Mr. Foster?” Een provocatie die Foster aan het denken zette over nieuw, innovatief gebruik van materialen. Want inderdaad, waarom weegt het overgrote deel van een gebouw, het fundament en het functionele restant wat je meestal niet of nauwelijks ziet, het meest? Dus werd Foster aanhanger van het ‘more is less’-principe binnen de architectuur. Veel structuur buiten, wat zorgt voor veel ruimte binnen. Bouwend volgens de hem kenmerkende ‘diagrid structure’; het opnieuw uitvinden van vliegvelden en wolkenkrabbers, gebouwen die de kwaliteit van het leven moeten verhogen als ‘lijm’ van de steden.

Foster is voor deze documentaire meer dan twee jaar gevolgd. We zien hoe hij van gemeente ambtenaar in geboorteplaats Manchester zijn dromen waar weet te maken, met als inspiratiebronnen/passies architectuur, langlaufen en vliegen. Foster neemt overal waar hij naartoe gaat verse potloden en luxe schetsblokken mee. Altijd is de man schetsen aan het maken. Die arbeidsethiek, zo vertelt Bono van U2 ons, heeft hij van zijn vader en moeder. Talloze collega’s en andere beroemdheden (kunstenaars en schrijvers zoals de moderne filosoof Alain de Botton) geven commentaar op Fosters werk. Van het tweemansbedrijfje met zijn eerste vrouw Wendy tot Foster & Partners, het negende grootste architectenbureau ter wereld.

Eén van zijn architecten legt de zienswijze van het bureau uit. Elk project is een reis. Foster gaat niet uit van een stilistisch startpunt, maar laat projecten zich gaandeweg zelf ontwikkelen. Zijn gebouwen zijn stijlvol, zorgvuldig en bezitten vaak een duistere kant. Foster, kind van de generatie ‘nieuwe bouwers’, een stijl hartstochtelijk gepromoot door zijn toenmalige leraar aan de Yale School of Architecture, Paul Rudolph. Foster die nooit opgeeft. Zelfs niet als bij hem kanker wordt geconstateerd. Hij weet dit én een hartaanval te overleven. In zijn woorden: “Alles is een nieuw begin. Je kunt altijd een stap verder gaan. Als je jezelf niet meer kunt verbeteren, is het tijd om te stoppen en iets anders te gaan doen.”

The Observer noemde de documentaire ‘Hugely Enjoyable’. Zeer goed geobserveerd…

Ruud Stift

‘How Much Does Your Building Weigh, Mr Foster?’ verschijnt maandag 10 september 2012 op DVD.