I Am from Titov Veles – Jas sum od Titov Veles (2007)

Regie: Teona Strugar Mitevska | 102 minuten | drama | Acteurs: Labina Mitevska, Ana Kostovska, Nikolina Kujaca, Dzevdet Jasari, Jordan Vitanov, Peter Musevski, Mitko Apostolovski, Goran Ilic, Jovica Mihajlovski

‘I Am from Titov Veles’ is een sobere vertelling over drie zussen (Slavica, Sapho en Aphrodita) die in de in Macedonië gelegen voormalig communistische stad Titov Veles wonen. Deze familieproductie wordt vanuit het perspectief van jongste zus Afrodita (Labina Mitevska) verteld.

Het kiezen van een vervallen troosteloze stad (synoniem voor een vervallen en gedegenereerde maatschappij) als uitgangspunt is typerend voor vele Balkanproducties. Het communistische verleden staat vaak centraal in de films, net als de vaak ijdele hoop op een betere toekomst met de komst van het kapitalisme. Titov Veles is zo’n grauwe vervallen stad, met in het middelpunt een vervuilende staalfabriek. Deze fabriek vormt ook een contradictie, aan de ene kant verschaft hij vele mensen werk, terwijl hij aan de andere kant zo vervuilend is dat het een gevaar voor de plaatselijke bevolking oplevert.

De film is bovenal een verhaal over de poging van de drie zussen om te ontsnappen uit hun situatie, de ontsnapping uit Titov Veles. Slavica (Ana Kostovska), verslaafd aan methadon, wil met een invloedrijke man trouwen en Sapho (Nikolina Kujaca) probeert een visum te krijgen om naar Griekenland te kunnen gaan. Afrodita, die sinds het vertrek van haar moeder en het overlijden van haar vader niet meer praat, leeft continu met de angst om alleen achter te blijven. Zij droomt ervan een kind te krijgen, om op deze manier te ontsnappen aan haar uitzichtloze bestaan. Haar kinderwens wordt uitgebeeld in surrealistische dromen, bestaande uit zeer vervreemdende maar prachtige beelden.

Naast de sobere vertelling en de surrealistische dromen wordt de film soms ook op een bijna poëtische manier gebracht. De mooie beelden van het landschap in combinatie met de mijmeringen en herinneringen van Aphrodita’s jeugd zorgen voor een bij vlagen bijna magische sfeer.

Hoe mooi de beelden op een aantal momenten ook zijn, ‘I Am from Titov Veles’ doet afstandelijk aan. Regisseur Teona Strugar Mitevska (‘How I Killed a Saint’) krijgt het niet voor elkaar om de kijker een band te laten vormen met de hoofdrolspeelster en je op deze manier beter in het verhaal te betrekken. Hoewel de film wel een nare bijsmaak heeft, laten de gruwelijkheden die wel degelijk in het verhaal verworven zijn, hierdoor niet een al te diepe indruk achter. Ook de extreme traagheid van de film werkt niet altijd in zijn voordeel, de prachtige cinematografie doet niks af aan het feit dat een aantal scènes gewoon te lang duren zonder enige toegevoegde waarde voor het verloop van de film.

‘I Am from Titov Veles’ mag dan niet erg toegankelijk zijn, het is wel een mooie vertelling over de achteruitgang van de maatschappij en de hoop van drie zussen om hieraan te kunnen ontsnappen. De magisch-realistische invalshoek van het verhaal tilt de film boven de middenmoot uit en biedt een bijzondere maar treurige kijkervaring.

Meinte van Egmond

Waardering: 3.5