I Saw the TV Glow (2024)

Regie: Jane Schoenbrun | 100 minuten | drama, horror | Acteurs: Justice Smith, Brigette Lundy-Paine, Ian Foreman, Helena Howard, Lindsey Jordan, Danielle Deadwyler, Fred Durst, Conner O’Malley, Emma Portner, Madaline Riley, Amber Benson, Albert Birney, Michael C. Maronna, Danny Tamberelli

Uitdagend, diepgaand en provocatief. Dat zijn woorden die in je opkomen na het kijken van Jane Schoenbruns film ‘I Saw the TV Glow’. Schoenbrun neemt het publiek mee in de wereld van Owen (Justice Smith) en Maddy (Brigette Lundy-Paine), twee tieners die moeite hebben om hun plaats in de maatschappij, en zelfs hun eigen identiteit, te vinden.

1996. Buitenbeentjes Owen en Maddy zitten op dezelfde middelbare school: Owen in de eerste klas en Maddy in de derde klas. Ze ontmoeten elkaar voor het eerst op een schoolevenement. Terwijl Maddy een boek leest over de tv-show “The Pink Opaque”, deelt Owen zijn interesse in dezelfde show met haar. Hij kent de show alleen van reclames, omdat hij nooit op mag blijven tot half 11 ’s avonds; het tijdstip waarop de show wordt uitgezonden. Streamingdiensten waren in de jaren negentig immers nog niet beschikbaar. Maddy besluit dat Owen moet doen alsof hij bij een vriend gaat logeren, zodat ze samen “The Pink Opaque” kunnen kijken. Zo gezegd, zo gedaan en de show wordt voor beiden een obsessie.

Voor de meesten is “The Pink Opaque” gewoon een clichématige show over twee meisjes die elkaar ontmoeten op een zomerkamp, ontdekken dat ze een krachtige psychische connectie delen, en vervolgens hun band gebruiken om routinematig de krachten van het kwaad te verslaan, nadat ze terug zijn gegaan naar hun families aan de tegenovergestelde kanten van het land. Maar voor Owen en Maddy bieden de heldinnen van de show, Isabel (Helena Howard) en Tara (Lindsey Jordan), een broodnodige ontsnapping uit de eentonigheid van hun gewone leven.

Aanvankelijk zijn er duidelijke grenzen tussen de realiteit van ‘I Saw the TV Glow’ en de fluorescerende wereld van “The Pink Opaque”. Maar Schoenbrun vervaagt die grenzen op een manier die doet denken aan David Lynch, terwijl de film Owen en Maddy door jaren van een geheime vriendschap volgt. De vraag welke wereld nu echt is, komt steeds meer naar voren: de wereld die Owen en Maddy als “de realiteit” zien of de wereld van “The Pink Opaque”.

‘I Saw the TV Glow’ is in essentie een film over transgenderisme. Naarmate de scheidslijn tussen de realiteit en de tv-show vervaagt, wordt de vraag over de identiteit van Owen steeds belangrijker. Niet alleen wie hij is, maar ook of hij die identiteit kan accepteren. Schoenbrun had ervoor kunnen kiezen om zich met deze film te beperken tot transidentiteit, maar de boodschap die hen voor ogen staat, is veel breder. Schoenbrun stelt dat jezelf verloochenen gelijkstaat aan het sterven van een langzame dood. Elke dag dat je niet bent wie je diep van binnen wilt zijn, is een dag dat je langzaam afsterft. Een levensles die in Schoenbruns geval zijn oorsprong vindt in transidentiteit, maar die op eenieder kan worden geprojecteerd. Een harde, doch belangrijke boodschap waar we allemaal lering uit moeten trekken.

Het feit dat Schoenbrun ervoor kiest om een tv-show als medium te gebruiken om deze boodschap over te brengen, is geen toeval. Hen wil duidelijk maken dat je je als tiener gemakkelijk kunt verliezen in zo’n medium en het kunt gebruiken als uitlaatklep. Dit was zeker het geval in de jaren 90. De mogelijkheid om in een fictieve wereld te ontsnappen wordt moeilijker naarmate we ouder worden, niet alleen door hoe we als mensen veranderen en het gevoel hebben dat we ons als volwassenen moeten gedragen, maar ook door veranderingen in hoe we entertainment beleven. Schoenbrun begrijpt de opwinding en voldoening die vroeger gepaard gingen met het verzamelen van fysieke media, de uitdagingen die kwamen kijken bij het niet kunnen terugkijken van programma’s, en de waarde die we hechtten aan wat we konden bemachtigen. Een realisatie die ook bij veel kijkers als een mokerslag zal binnenkomen, op het moment dat ze Owen tot deze conclusie zien komen.

Dit alles doet Schoenbrun ook nog eens in stijl. De neon-overgoten wereld die door hen wordt gepresenteerd, is adembenemend. Dat cinefielen gek zijn op neon is een feit van algemene bekendheid. Ook “The Pink Opaque” is fantastisch in elkaar gezet en leent veel van ‘Buffy the Vampire Slayer’. “The Pink Opaque” had gemakkelijk als een parodie of slap aftreksel van ‘Buffy’ kunnen overkomen, maar dat doet het allerminst.

Helemaal zonder kritiek komen we deze recensie niet door. In het geval van Owen wordt in het eerste deel van de film een andere acteur, Ian Foreman, gebruikt. Dit is begrijpelijk, aangezien Justice Smith 28 jaar oud is en moeilijk een 13-jarige kan spelen. In het geval van Maddy (in de gehele film gespeeld door de 29-jarige Brigette Lundy-Paine) is daar echter niet voor gekozen. Het is onduidelijk waarom en overtuigen doet Lundy-Paine als 15-jarige in ieder geval niet. Achteraf gezien is dit een onbegrijpelijke keuze. In de rest van de film is ze overigens uitstekend. Verder wordt enkele keren de vierde wand doorbroken, wat geen toegevoegde waarde heeft. De meeste regisseurs lijken er, begrijpelijkerwijs, het liefst zover mogelijk vandaan te blijven. Het past ook deze film niet.

Dat neemt niet weg dat ‘I Saw the TV Glow’ verder een fantastische film is. Schoenbrun weet op prachtige wijze een wereld te creëren die zowel betoverend als verontrustend is, en daarmee de kijker diep in de thema’s van identiteit en escapisme te trekken. De manier waarop de grenzen tussen realiteit en fictie vervagen, dwingt ons na te denken over onze eigen zoektocht naar authenticiteit en de invloed van media op onze identiteit. Elk element van de film, van de neon-verlichte scènes tot de onontdekte diepgang van de personages, draagt bij aan een rijk en complex geheel. ‘I Saw the TV Glow’ is als een ui die je als kijker moet afpellen. Elke laag is dieper dan de vorige.

Jelco Leijs

Waardering: 4.5

VOD-release: 5 augustus 2024 (Pathé Thuis)