Icarus (2017)

Regie: Bryan Fogel | 120 minuten | documentaire, sport | Met: Bryan Fogel, Dave Zabriskie, Don Catlin, Grigory Rodchenkov, Scott Brandt, Ben Stone, Richard Pound, Richard McLaren, Nikita Kamaev, Thomas Bach, Sebastian Coe, Vitaliy Mutko, Dan Cogan, David Howman, Jacques Rogge, Jim Walden

Documentairemaker Bryan Fogel is een begenadigd amateurwielrenner. Toch eindigt hij nooit bij de eerste 10. Hoe zou dat komen? Is het omdat hij geen doping gebruikt? Om te weten hoe het is om met doping te fietsen en hoe je de dopingautoriteiten kunt foppen, start hij een experiment. Met de hulp van een Russische autoriteit op dopinggebied propt hij zijn lijf vol illegale oppeppers en leert hij hoe hij de sporen daarvan kan maskeren. Uiteraard legt hij als documentairemaker deze gebeurtenissen vast op film.

Dit alles speelt zich af rond 2015, de periode waarin voor het eerst grootschalig Russisch dopinggebruik boven water komt. De directeur van het verdachte dopinglab in Moskou heet Grigory Rodchenkov. Laat dat nou net de man zijn die Fogel meehelpt met zijn experiment. Terwijl Fogel zich volstopt met doping (en zijn resultaten er niet beter op worden), wordt Rodchenkov een van de sleutelfiguren in een internationaal dopingschandaal. En dat alles onder de neus en de camera van Fogel.

Het resultaat ervan is de Oscarwinnende documentaire ‘Icarus’. Het is het soort documentaire waarin tijdens het draaien van alles gebeurt, van de geheimzinnige dood van een dopingspecialist tot de vlucht van Rodchenkov naar Amerika. Tussendoor zien we veel zoomgesprekken, krijgen we uitleg over de werking van doping en over hoe je de dopingcontroleurs bedot, verschijnt steeds weer het ondoorgrondelijke hoofd van Poetin (als waarschijnlijke aanjager van het Russische dopingprogramma) en zien we ook gevallen Amerikaanse atleten als Lance Armstrong en Marion Jones.

Dit alles levert een overvolle en enigszins nerveuze documentaire op, waarvan we de afloop allang kennen. Toch is de film bij vlagen vermakelijk, zeker als de lichtelijk onaangepaste Rodchenkov in beeld komt. Om onverklaarbare redenen zoomt hij het liefst zonder shirt aan, drinkt graag een wodkaatje, is niet echt bekend met het begrip integriteit en lijkt, kortom, zo uit een Russische roman weggelopen. Zijn persoonlijkheid en zijn kennis van de Russische dopingwereld zijn de grootste troeven van ‘Icarus’.

Om van deze documentaire echt te kunnen genieten, moet je wel kunnen meegaan in een grote reeks van toevalligheden. Een experiment van een amateurwielrenner dat plots verandert in een internationaal dopingspektakel? Een medewerker bij het experiment die een paar maanden later volop in het nieuws komt? Het kan. Maar zelfs dan is deze Oscarwinnaar net iets te vol, te nerveus, te rommelig en te voorspelbaar om echt indruk te maken.

Henny Wouters

Waardering: 2.5