Idiocracy (2006)
Regie: Mike Judge | 84 minuten | komedie, avontuur, science fiction | Acteurs: Luke Wilson, Maya Rudolph, Dax Shepard, Terry Crews, Anthony ‘Citric’ Campos, David Herman, Sonny Castillo, Kevin McAfee, Robert Musgrave, Michael McCafferty, Ryan Melton, Justin Long, Heath Jones, Eli Muñoz, Patrick Fischler
Een gemiste kans: zo kun je ‘Idiocracy’ van filmmaker Mike Judge omschrijven. De bedenker van ‘Beavis and Butt-Head’ waagde zich na het succesvolle ‘Office Space’ (1999) opnieuw aan een speelfilm.Het uitgangspunt van ‘Idiocracy’ is simpel: soldaat Joe Bauers (Luke Wilson) en prostituee Rita worden voor een geheim legerexperiment ingevroren, met als doel om een jaar later weer ontdooid te worden. Mocht het project slagen, dan zou het leger soldaten kunnen invriezen in rustige tijden om ze vervolgens wakker te maken als ze van pas komen.
Het geheime project wordt echter binnen een jaar afgeblazen en Joe en Rita worden vergeten. Pas vijfhonderd jaar later ontwaken de twee, in een wereld waarin het gemiddelde IQ bijna beneden het vriespunt ligt. Judge schetst in ‘Idiocracy’ op een komische manier de neerwaartse spiraal waarin wij als mens momenteel zouden zitten. In de openingsscène toont de film slimme carrièremensen die het te druk hebben voor kinderen totdat het te laat is, terwijl trailer trash met tijd teveel zich in rap tempo vermenigvuldigt. Simpel vermaak als worstelen wordt meer en meer verkozen boven respectabele kunst die je aan het denken zet.
Scherpe sociale kritiek dus en zeer beslist een uitgangspunt waar een intelligente satire van te maken is. Helaas laat het rommelige resultaat veel te wensen over. ‘Idiocracy’ vervalt zelf regelmatig in het flauwe soort humor waar in de eerste minuten nog op wordt afgegeven. Zo is de kruising tussen hillbilly- en gettotaal, waar het Engels in vijfhonderd jaar tijd in is getransformeerd, de eerste minuten nog leuk. Het nieuwe is er alleen snel vanaf en het gemompel begint na een tijdje te vervelen. Ook wordt er teveel tijd gestoken in bijzaken als sportdrank dat in plaats van water uit de kraan stroomt. ‘Idiocracy’ bevat wat steken naar geestdodende entertainment, naar agressieve advertentiecampagnes van grote concerns die het straatbeeld vervuilen en naar passieve burgers die deze commerciële praat klakkeloos voor waar aannemen. Een rode draad is echter ver te zoeken en de film stijgt uiteindelijk maar nauwelijks uit boven het gros aan flauw vermaak waar Mike Judge naar wil uithalen.
De film lag tijden op een plank stof te vangen, totdat filmstudio Fox het uiteindelijk een zeer gelimiteerde bioscooprelease gaf zonder moeite te doen er enige ruchtbaarheid aan te geven. ‘Idiocracy’ is voor de release duidelijk ook nog door de mangel gehaald in de monteerkamer van Fox, want het slordige eindresultaat zal niet de bedoeling van Judge geweest zijn.Misschien dat een director’s cut ooit nog uitkomst zal bieden. Tot die tijd kun je voor grappen over iemand uit onze tijd die per ongeluk in toekomst belandt beter nog eens een paar afleveringen van ‘Futurama’ bekijken.
Wouter Westerhof