Illumination (2004)
Regie: Pascale Breton | 135 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Clet Beyer, Mélanie Leray, Catherine Hosmalin, Hervé Furic, Albertine Dagand, Clara Roux, Jean-Jacques Vanier, Vincent Branchet, Kamel Abdeli
De Keltische connectie (Schotland/Bretagne) in ‘Illumination’ bestaat niet slechts uit granieten huisjes en frisse regenbuien; de film is doortrokken van de diepe melancholie die de bewoners van de Atlantische kuststreken zo kenmerkt. Met de onbekende Clet Beyer had Pascale Breton ook wel een prachtig exemplaar in huis voor haar debuut. Hij speelt Ildut, een meester-dromer die gelijk vertedert. Je zou hem wel in de armen van zijn geliefde Christina willen duwen. Zijn pogingen daartoe zijn kinderlijk onbeholpen en lijken gedoemd te mislukken in de op vleierij gerichte vleesmarkt der liefde.
We zien de film hier al bijna tegen een ijsberg van een cliché op lopen: mooi meisje valt op eerlijk boertje. Nee dus. Niet dat ‘Illumination’ een ferme ommezwaai in het verhaal kent die we maar beter verzwijgen, maar je voelt vanaf het begin dat het niet om de romantische climax draait. Wel om de romantiek, maar die van Ildut alleen en die is tragisch. Hij weet dat hij aan waanbeelden lijdt en alleen in de liefde kan hij zich echt voelen, maar niet in de echte wereld.
Pascale Breton koos ervoor om een portret van een geestelijk labiele jongeman te schetsen en zijn paniekerige pogingen een vrouw te veroveren te gebruiken voor een ode aan de liefde. Een mooi portret en een geslaagde ode. Ildut gaat geheel op in het landschap van Bretagne en haar elementen, wat zijn eenzaamheid benadrukt. Hij gelooft in de liefde, maar dan als idee: Ildut schept Christina naar zijn beeld en wil niet dat de werkelijkheid daar al te veel verandering in brengt.
We zien hem zoeken naar een oplossing voor dit toch wel zeer aan de kern van het leven rakende probleem, maar weten met hem dat het moeilijk gaat worden.
Ildut is een personage dat je bezig blijft houden, vooral ook omdat zijn geestelijke gesteldheid zo afhankelijk is van het slagen van zijn missie. In het tweede uur moet Breton helaas wel kiezen voor een romantische ontwikkeling – omdat het verhaal daarom vraagt – en dat pakt niet zo geslaagd uit. De uiteindelijke toenadering van Ildut en Christina is enigszins geforceerd. Wel blijft Clet Beyer als verweerde Bretonse alternatieveling de hele film indruk maken en uiteindelijk hoeven we geen medelijden met hem te hebben.
Jan-Kees Verschuure