Indonesia Calling (1946)
Regie: Joris Ivens | 22 minuten | documentaire
Er wordt wel eens gesteld dat Nederlanders te relativerend zijn wanneer het gaat om de eigen kracht en talenten. “We” zijn immers een groot(s) land dat vele kwaliteiten heeft en waar we best trots op mogen zijn. Zelfkritiek is echter niet altijd muggenzifterij en kan zelfs op zijn beurt een eigenschap zijn die trots oproept. Neem nou ‘Indonesia Calling’: een aanklacht tegen het Nederlandse imperialisme en een pleidooi voor Indonesische onafhankelijkheid die nota bene afkomstig zijn van een Nederlandse filmmaker. Het is tekenend dat juist de Nederlandse Joris Ivens zijn landgenoten duidelijk maakt hoe bont we het hebben gemaakt in Indonesië. Hoewel algemeen bekend is dat Nederland zich in dit land niet netjes heeft gedragen, zal de film voor velen waarschijnlijk een eye-opener zijn.
‘Indonesia Calling’ is een interessant, maar pijnlijk stukje geschiedenis. De film laat zien hoe er in Australië een boycot kwam op Nederlandse schepen die wapens naar Indonesië vervoeren met het doel er de onafhankelijkheidsbeweging de kop in te drukken. En niet alleen de arbeiders in Australië waren solidair met hun Indonesische broeders. Ook grootmachten als Amerika, Rusland, en China schaarden zich achter de Indonesiërs. Het is hartverwarmend om zulke solidariteit in actie te zien. Om Indiase scheepsarbeiders zich openlijk en met gevaar voor eigen leven te zien verzetten tegen Nederlandse kapiteins die eisten dat ze wapens naar Indonesië zouden vervoeren. Om een Chinese woordvoerder zich uit te zien spreken tegen de Nederlandse agressie en te zien verklaren zich verwant te voelen met de Indonesiërs.
Uiteraard zorgt dit allemaal ook voor plaatsvervangende schaamte vanwege de Nederlandse misstanden. De geweldplegingen en de 350 jaar van onderdrukking en kolonialisme die hebben plaatsgevonden in Indonesië zijn nu niet bepaald zaken om vol bewondering over te praten. Maar het is goed om de ogen niet te sluiten voor misstanden in onze eigen geschiedenis. En om te zien dat zelfbeschikking en onafhankelijkheid een groot en universeel goed is, dat niemand onthouden mag worden. ‘Indonesia Calling’ is eenduidig in zijn boodschap, maar toont wel een uniek en fascinerend stukje geschiedenis.
Bart Rietvink