Inside Out – Binnenstebuiten (2015)

Regie: Pete Docter, Ronaldo Del Carmen | 95 minuten | animatie, avontuur, komedie, drama, familie, fantasie | Originele stemmencast: Amy Poehler, Phyllis Smith, Richard Kind, Bill Hader, Lewis Black, Mindy Kaling, Kaitlyn Dias, Diane Lane, Kyle MacLachlan, Paula Poundstone, Bobby Moynihan, Paula Pell, Dave Goelz, Frank Oz, John Ratzenberger, Rashida Jones | Nederlandse stemmencast: Richard Groenendijk, Georgina Verbaan, Marcel Hensema, Peggy Vrijens, Elaine Hakkaart

Ideeën voor een originele film liggen vaker voor het oprapen dan je in eerste instantie denkt. Dat hebben de creatievelingen bij Pixar wel in de smiezen. Het idee voor hun nieuwste film, ‘Inside Out’ (2015), is gebaseerd op regisseur Pete Docters eigen jeugdervaringen. Toen hij nog een kind was, verhuisde zijn familie, vanwege het werk van pa Docter, naar Denemarken. Pete’s zussen hadden geen enkele moeite om zich aan hun nieuwe vaderland aan te passen, maar hij zelf voelde zich er niet direct thuis. Waar andere kinderen op de voetbalvelden te vinden waren, was kleine Pete liever aan het tekenen (dat zat er toen dus al in). Pas in zijn tienerjaren vond hij meer aansluiting bij zijn leeftijdsgenoten. Jaren later zag de volwassen Pete dezelfde teruggetrokken houding bij zijn dochter Elie, die op dat moment aan de rand van de puberteit stond. Veel van zijn eigen onzekerheden en angsten kwamen toen weer bovendrijven. Het idee voor ‘Inside Out’ ontstond toen hij begon te fantaseren over wat er in de menselijke geest gebeurt wanneer verschillende emoties de kop opsteken. In overleg met deskundigen smeedde Docter – die met ‘Up’ (2009) al bewees uitstekend uit de voeten te kunnen met geanimeerde emoties – het scenario voor ‘Inside Out’. Dit is de eerste Pixarfilm zonder bemoeienis van Steve Jobs (de Apple-topman die in 2011 overleed was mede-oprichter van Pixar) en ook John Lasseter, die bezig was de samenwerking met Walt Disney vorm te geven, hield zich afzijdig. Het is dus met recht Pete Docters geesteskind.

Net als in ‘Up’ pakt hij zijn publiek direct vanaf het begin in met een fraai staaltje pure emotie. We zien hoe een baby’tje geboren wordt, en met haar – in haar geest – haar eerste emoties: Joy en Sadness. Het meisje wordt Riley genoemd en we zien haar opgroeien in Minnesota. Ook duiken er drie nieuwe emoties de kop op: Fear, Disgust en Anger. Vanuit een hoofdkwartier (haar bewustzijn) met bedieningspaneel beheren zij Rileys gevoelswereld. Nieuwe herinneringen worden gevangen in gekleurde ballen en opgeslagen. Joy treedt op als leider van Rileys emoties, om haar kinderlijke vreugde maar zo lang mogelijk te laten overheersen. Maar dan, als Riley elf jaar is, komt haar wereld op z’n kop te staan. Ze verhuist met haar ouders naar San Francisco, omdat haar vader daar een bedrijfje gestart is. Een nieuwe stad, een nieuw huis, een nieuwe school; Riley én haar emoties worstelen met deze veranderingen. Waar Joy Sadness altijd onder de duim heeft weten te houden, dreigt ze nu te ontsporen. En met haar ook Riley. Wanneer Joy en Sadness samen in het controlecentrum van Rileys geest verstrikt raken en er niet zomaar meer uit kunnen komen, slaat de paniek toe bij de andere emoties. Bij Riley slaan intussen alle stoppen door…

Ratten die kunnen koken, robots die verliefd worden, speelgoedfiguren die vriendschappen sluiten met elkaar; waar haalt Pixar toch altijd die originele ideeën vandaan? ‘Inside Out’ past ook perfect in dit plaatje. Het thema ‘coming-of-age’ is natuurlijk al zo oud als de weg naar Rome, maar werd zelden origineler vormgegeven dan door Pete Docter cs. De crisis in het controlecentrum in haar hoofd valt geweldig samen met de intrede van de puberteit. Ondertussen zien we Joy en Sadness dolen door haar brein, waar ze onder meer stuiten op ‘eilanden’ die haar voornaamste kwaliteiten voorstellen, Imagination Land (waar onder meer een vroeger denkbeeldig vriendje rond dwaalt) en het duistere Subconscious (onderbewustzijn). Deze wereld is bijzonder fantasierijk en dynamisch; daar hadden we best meer van willen zien. Desondanks is het de juiste keuze geweest van Docter om de juiste balans te behouden tussen de wereld van Riley zelf en de wereld die in haar hersenen schuilgaat. Overigens schuilt in ieder (menselijk) personage zo’n zelfde wereld, wat tot enkele hilarische scènes leidt.

Maar behalve ons aan het lachen maken, weet ‘Inside Out’ ons ook te verwonderen en te ontroeren. Niet alleen met de al eerder genoemde beginscène, maar ook in de loop van de film, als we Riley zien opgroeien. Zeker de ouders van opgroeiende kinderen zullen geraakt worden door de ontwikkelingen die de jonge Riley meemaakt. Wat gaat er in zo’n kind om, en waarom heb je niet één (Joy) maar vijf centrale emoties? Wat is de rol van Sadness en Fear bijvoorbeeld? De herinneringen aan die onbekommerde eerste levensjaren, die Joy en Sadness tegenkomen als ze verdwaald zijn in Rileys geest, hebben iets nostalgisch. Dat alles ook nog eens fantastisch is vormgegeven (wat we min of meer gewend zijn van Pixar en waar we eigenlijk niet eens meer van opkijken), zou je door die emotionele achtbaan waar deze film je doorheen trekt, haast vergeten. Dat ook de muziek (van Michael Giacchino) en de stemmencast (met onder anderen Amy Poehler, Phyllis Smith, Bill Jhader, Lewis Black, Mindy Kaling, Diane Lane en Kyle McLachlan) van een uitstekend niveau is, maar de film alleen nog maar beter. Pixar heeft het weer geflikt; ‘Inside Out’ is een animatiefilm die niet alleen weet te vermaken, maar ook weet te ontroeren en die ook na afloop nog lang blijft hangen. Fraai staaltje cinema voor het hele gezin!

Patricia Smagge

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 15 juli 2015
DVD-, blu-ray- en blu-ray 3D-release: 18 november 2015