Instinct (2019)

Regie: Halina Reijn | 98 minuten | drama, thriller | Acteurs: Carice van Houten, Marwan Kenzari, Marie-Mae van Zuilen, Pieter Embrechts, Ariane Schluter, Betty Schuurman, Abdelkarim El Baz, Tamar van den Dop, Robert de Hoog, Kuno Bakker, Juda Goslinga, Barry Emond, Akwasi Owusu-Ansah, Maria Kraakman, Matijs Jansen, Amber van Mierlo, Hanz van der Velde, Felix Burleson, Michael Bot, Joenoes Polnaija

De mens is maar een vreemd schepsel. Wie daaraan nog twijfelt, doet er goed aan om het Nederlandse thrillerdrama ‘Instinct’ te bekijken. Hierin volgen we twee personen die zelfs naar menselijke maatstaven echt heel vreemd zijn. Wanneer twee van dergelijke types elkaar tegen het lijf lopen liggen misverstand, confrontatie en ellende op de loer.

In ‘Instinct’ ontmoeten we psychologe Nicoline, een jonge vrouw die op het punt staat te beginnen in een tbs-kliniek. Daar ontmoet ze de charmante verkrachter Idris van Leeuwen. Waar Idris duidelijk een pathologisch geval is, zit de gekte van behandelaar Nicoline meer verscholen. Ze heeft een verontrustend intieme relatie met haar moeder, kan nauwelijks intiem contact maken met anderen en ziet soms zaken die er niet zijn. Uitgerekend deze labiele vrouw valt als een blok voor psychopaat Idris.

‘Instinct’, het regiedebuut van actrice Halina Reijn, zit vol verstandige keuzen. De dagelijkse gang van zaken in een tbs-kliniek wordt sober en geloofwaardig in beeld gebracht. De film ontwijkt de valkuil van relativerende humor en blijft tot het eind duister en naargeestig. Wat de film ook goed doet is de keuze voor twee personages die niet voldoen aan de gebruikelijke filmische (maar onrealistische) uitbeelding van zwaar gestoorden. Nooit dring je echt door tot Idris en Nicoline, en juist dat is wat deze mensen onderscheidt van (relatief) normale personages. Tegelijk laat de film ook weer eens zien hoe moeilijk het is om psychische stoornissen te herkennen onder een laag van alledaagsheid.

Het thrillerdeel van de film is minder geslaagd. Voor een goede thriller moet je enige empathie hebben voor de protagonist óf een bloedhekel hebben aan diens tegenspeler. Dat lukt in dit geval niet. Het thrillerdeel volgt ook veel meer de gebaande paden dan het drama, van de eerste intense confrontatie tot de veel te lange finale. Bovendien zijn drama en thriller niet echt geïntegreerd, maar volgt dramascène op thrillerscène. Dat werkt niet echt.

Met zijn fijne muziek, prima acteerwerk en boeiend onderwerp is ‘Instinct’ zeker geen straf om te bekijken. Je krijgt een realistisch kijkje in een wereld die we eigenlijk niet goed kennen en leren nog maar eens de oudste les van dit bestaan: dat de mens toch maar een vreemd schepsel is. Al geldt dat natuurlijk niet voor deze recensent.

Henny Wouters

Waardering: 3

Bioscooprelease: 3 oktober 2019
DVD-release: 19 februari 2020