Insyriated (2017)
Regie: Philippe Van Leeuw | 85 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Hiam Abbass, Diamand Bou Abboud, Juliette Navis, Mohsen Abbas, Moustapha Al Kar, Alissar Kaghadou, Ninar Halabi, Mohammad Jihad Sleik, Elias Khatter, Husam Chadat, Issan Dib, Orwa Khultum, Madjd Tarabay
Over de oorlog in Syrië zijn al heel wat films gemaakt, in allerlei genres. Met name veelgeprezen documentaires als ‘The White Helmets’ (2016), ‘City of Ghosts’ en ‘Last Men in Aleppo’ (beide 2017), maar ook speelfilms als ‘Broeders’ (2017) van onze eigen Hanro Smitsman kiezen het complexe conflict in Syrië als onderwerp. De Belgische cinematograaf en regisseur Philippe van Leeuw (bekend van ‘La vie de Jésus’, 1997 en ‘Stable Unstable’, 2013) koos voor zijn dramafilm ‘Insyriated’ (2017) voor een vrouwelijk perspectief van de oorlog. Door de ogen van drie vrouwen laat hij zijn kijkers de gebeurtenissen zien en ervaren. Het zijn drie vrouwen die opgesloten zitten in een gedeeltelijk verwoest appartement in Damascus, waar dagelijks aanslagen gepleegd worden en waar scherpschutters op de loer liggen. Van Leeuw maakte met ‘Insyriated’ zo veel indruk op het Filmfestival van Berlijn, dat hij met de Panorama Audience Award naar huis ging. De film weet zijn publiek een spiegel voor te houden: wat is moreel te accepteren in tijden van oorlog?
Spil in het geheel is de energieke mater familias Oum Yazan (Hiam Abbass), een ware controlfreak die wanhopig probeert haar familie bijeen te houden en niet van plan is zich door de op de loer liggende vijand haar huis uit te jagen. En dus wordt er gewoon driemaal per dag gezamenlijk aan tafel gegeten, alsof er niets aan de hand is. Dan praten ze maar wat harder, om boven het geweergeschut en de bombardementen uit de komen. Er is amper water, de verbinding met de buitenwereld ligt er regelmatig uit en elke stap die ze buiten de stevig gebarricadeerde deur zetten, draagt enorme risico’s met zich mee. Oum Yazan probeert er het beste van te maken voor haar drie kinderen, haar oude schoonvader (Mohsen Abbas), de vriend van haar oudste dochter (Elias Khatter) en de trouwe dienstmeid Delhani (Juliette Navis), terwijl ze in afwachting is op de terugkeer van haar echtgenoot. In het appartement heeft een jong stel, waarvan de woning door de aanslagen verwoest is, met hun baby ook een veilige plek gevonden. Samir (Moustapha Al Kar) en Halima (Diamand Bou Abboud) zijn van plan om met hun zoontje diezelfde avond nog te vluchten naar Beiroet. Wanneer Samir nog even de deur uit wil glippen om de laatste zaken te regelen, ziet Delhani dat hij op de parkeerplaats voor het gebouw door een sluipschutter geraakt wordt. Ze neemt Oum Yazan in vertrouwen en die besluit het vooralsnog niet te vertellen aan Halima, om haar te beschermen. Maar of ze daarmee de juiste beslissing neemt…?
Door de film zich in één appartement te laten afspelen, creëert Van Leeuw met succes een claustrofobische sfeer. Deze mensen zitten door de oorlog als ratten gevangen in hun eigen huis. Elk geluid dat ze horen is verdacht. Wie klopt daar op de deur; is het de langverwachte man van Oum Yazan, of zijn het figuren met kwaad in de zin? Wat voor geluiden horen ze in het appartement boven hen? In een mum van tijd trekt Van Leeuw ons de paranoïde wereld van zijn personages in en voelen wij ons net als zij opgesloten, onzeker en wanhopig. Alsof we zelf in Damascus zitten, midden in de oorlog. Extreme omstandigheden hebben extreem gedrag tot gevolg, dat is wat ‘Insyriated’ hier wil onderstrepen. In een bijzonder beklemmende en heftige scène, waarbij het moeilijk je hoofd niet weg te draaien uit onmacht en ontzetting, toont Van Leeuw hoe moeilijk het is een beslissing te nemen wanneer het een geval van leven en dood is. Als je er de groep mee kunt redden, is het dan moreel verantwoord om één van je mensen op te offeren?
‘Insyriated’ wordt gedragen door drie sterke actrices, die elk op hun eigen manier de film naar zich toetrekken. De ervaren Hiam Abbas is geknipt voor de rol van de trotse en strijdvaardige Oum Yazan, die er alles aan gelegen is haar gezin te beschermen; ze mag dan beheerst overkomen en de touwtjes stevig in handen hebben, ze wordt geleid door haar angsten. Diamand Bou Abboud is de kwetsbare Halima, met wie je op hartverscheurende wijze meeleeft. Als moeder van een jonge baby heb je het al niet makkelijk, zeker niet in oorlogstijd. Maar het feit dat haar omgeving haar in het ongewisse laat over het lot van haar echtgenoot, is onacceptabel. Om nog maar te zwijgen van het vreselijke trauma dat haar later in de film aangedaan wordt. Juliette Navis is als Delhani het geweten van de film; ze weet wat moreel het juiste is om te doen, maar schikt zich in haar rol als dienstmeid en volgt trouw haar werkgeefster. Drie prachtige vrouwenrollen, stuk voor stuk overtuigend geacteerd; in welke film zie je dat nog?
‘Insyriated’ weet het complexe van de oorlog in Syrië terug te brengen tot menselijke proporties en onderstreept nog maar weer eens dat we in tijden van oorlog voor enorme morele dilemma’s kunnen komen te staan, die ons dwingen keuzes te maken die we anders nooit zouden maken. Indringend drama met drie krachtige hoofdrolspeelsters!
Patricia Smagge
Waardering: 4
‘Insyriated’ is in november 2017 te zien in filmtheaters door het hele land in het kader van Movies That Matter on tour en is ook te zien via PICL.
Bioscooprelease: 23 november 2017