Intimacy (2001)

Regie: Patrice Chereau | 107 minuten | drama | Acteurs: Mark Rylance, Kerry Fox, Timothy Spall, Alistair Galbraith, Philippe Calvario, Marianne Faithfull, Susannah Harker, Frazer Ayers

Jay is een man van middelbare leeftijd die alle schepen achter zich verbrand heeft. Huwelijk, carrière, vriendschappen, alles is verleden tijd. Nu leeft hij in een aftandse woning ergens in Londen, werkt in een café waar hij de anderen commandeert, en heeft alleen nog Victor (Alistair Galbraith), een vriend die er nog erger aan toe is dan hijzelf. Niet dat dit alles hem uit het veld lijkt te slaan. Hij accepteert alles, en heeft al lang geen illusies meer.
Ook de liefde is verdwenen uit zijn leven, maar ook dat geeft niet, want elke woensdag kan hij zijn vleselijke behoeften uitleven op Claire, een vrouw van wie hij niet eens weet dat ze zo heet, en die blijkbaar ook de behoefte heeft om op deze anonieme, onpersoonlijke manier sex te hebben. Met weer eens zo’n ontmoeting begint de film, waardoor je meteen in het diepe gegooid wordt. Alles gebeurt in zo’n stilte en in zo’n weerzinwekkende omgeving, dat je als onvoorbereide kijker daadwerkelijk geshockeerd bent. Niet door de zeer direct in beeld gebrachte sex, maar door de hopeloze omstandigheden waaronder het plaatsvindt. Regisseur Patrice Chereau weet deze intensiteit goed over te brengen door letterlijk dicht op de huid van de acteurs te filmen.

In eerste instantie richt de film zich op het leven van Ray, gespeeld door Mark Rylance, die met zijn nogal trieste blik deze rol goed invult. Claire bestaat voor hem niet, zoals niemand voor hem bestaat. Er is alleen die vrouw die hem elke woensdag helpt zijn vleselijke behoeften te bevredigen.

Toch ontstaat er een barst in dit schild. Zijn nieuwsgierigheid komt ergens van ver naar boven, en op een dag besluit hij haar te volgen. Hij komt uit bij een café met een klein amateurtoneelpodium, waar haar man Andy, een dikke, joviale vent, stamgast is. Zij zelf acteert daar regelmatig. Ray en Andy worden vrienden en gaandeweg ontdekt Ray dat de relatie tussen Andy en Claire niet zo geweldig is.
Het verhaal komt pas echt op gang bij een tweede poging van Ray om Claire te volgen. Hij raakt haar kwijt, en even later ziet zij hem rondlopen, nog op zoek naar haar, en volgt zij hem zonder dat hij het weet. Ze ontdekt dat hij naar haar toneelcafé gaat, en de schrik slaat haar om het hart. Blijkbaar weet hij iets over haar, en zal hij haar man ontmoeten.

Vanaf dat moment wordt duidelijk dat Claire in alles tegenovergesteld lijkt aan Ray. Zij zoekt bij Ray wat ze bij Andy blijkbaar nooit heeft kunnen krijgen. Andy ‘steunt’ haar onvoorwaardelijk in haar pogingen om het acteren tot ontwikkeling te krijgen, maar het wordt wel duidelijk dat hij niet echt gelooft in haar talenten. Zolang zij bezig is, hoeft hij niet stil te staan bij hun non-communicatie. Ondertussen wordt de wanhoop van Claire steeds groter, als ze merkt dat ze haar behoefte aan enige communicatie niet kwijt kan. Niet aan echtgenoot Andy, niet aan ‘minnaar’ Ray, en ook niet in haar toneelaspiraties.

Aan de totale non-communicatie in deze film, tussen Ray en zijn omgeving, tussen Ray en Claire, tussen Claire en Andy, komt door deze ontwikkelingen een einde. Ray en Andy raken aan de praat over relaties, Claire raakt aan de praat met amateurcollega Betty (Marianne Faithfull), Andy en Claire komen in conflict met elkaar, en uiteindelijk gaan ook Ray en Claire de confrontatie aan.

Daar waar de acteerprestaties van Rylance vooral goed tot zijn recht komen als hij in het begin van de film de kille maar trieste persoon moet neerzetten, maar minder overtuigend is als de persoon die de confrontatie aangaat, daar komt Fox juist steeds beter in haar rol. In het begin van de film begrijp je niet dat zo’n vrouw zich in deze situaties stort, maar gaandeweg wordt zij steeds meer mens, en daardoor eigenlijk ook steeds eenzamer.

Waar al de uiteindelijke confrontaties toe leiden? Tot niks eigenlijk. De film is van elke glamour ontdaan. Gefilmd op de meest directe en kaal mogelijke manier, en dat is niet voor niks.
De boodschap, zo die er al is, is even direct en kaal. Van echte communicatie kan eigenlijk geen sprake zijn. Het leven is miserabel, zeker voor iemand die alle schepen achter zich verbrandt, maar ook voor iemand die zoekt naar meer is er weinig hoop op echte verbetering. De titel van de film lijkt dan ook een cynisch commentaar op de ontwikkeling die deze personages doormaken. Van echte intimiteit zal nooit sprake zijn.
Uiteindelijk is dat ook een beetje funest voor de film zelf. Van sympathie voor of meeleven met de personages is niet echt sprake. Daarmee wordt dit vooral een mooi gemaakte en goed geacteerde film, maar niet een film die je in de koude kleren gaat zitten, of met een warm gevoel achterlaat.

Daniël Brandsema

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 12 juli 2001