Invictus (2009)
Regie: Clint Eastwood | 134 minuten | drama, biografie, sport | Acteurs: Morgan Freeman, Matt Damon, Tony Kgoroge, Patrick Mofokeng, Matt Stern, Julian Lewis Jones, Adjoa Andoh, Marguerite Wheatley, Leleti Khumalo, Patrick Lyster, Penny Downie, Sibongile Nojila, Bonnie Henna, Shakes Myeko, Louis Minnaar, Danny Keogh, Dan Robbertse, Robin Smith, David Dukas, Grant Swanby, Josias Moleele, Langley Kirkwood, Robert Hobbs, Melusi Yeni, Vuyo Dabula, Daniel Hadebe, Jodi Botha, Henie Bosman, Refiloe Mpakanyane, Jakkie Groenewald, Zak Feaunati
Dat je als bijna tachtigjarige nog volop ambities kan hebben, bewijst Clint Eastwood met ‘Invictus’. Met zijn zoveelendertigste speelfilm slaat Clint drie vliegen in één klap: de film is sportdrama, biografische schets en pleidooi voor vergeving ineen. Eastwood kende eerder artistiek succes met een sportdrama (‘Million Dollar Baby’) en een film over vergeving (‘Unforgiven’); tel daarbij acteurs als Matt Damon en Morgan Freeman en ‘Invictus’ lijkt niet te kunnen missen.
Missen doet hij dan ook niet, maar ‘Invictus’ is geen hoogtepunt in Eastwoods oeuvre. Als biografische schets van Nelson Mandela mist de film nuance. Het Zuid-Afrikaanse fenomeen wordt hier geportretteerd als semiheilige, die met een combinatie van bescheidenheid, overredingskracht en wijsheid een heel land verenigt. Dat Mandela ook zwakke plekken heeft moet je horen van een bijpersonage, zien doe je het niet. Geloven ook niet. Het personage mist individuele trekjes en loopt meer rond als een ideaal van verlicht leiderschap dan als mens van vlees en bloed.
Ook het pleidooi voor vergeving werkt niet. In het veel te uitleggerige eerste half uur krijgen we te horen wat er allemaal speelt in Zuid-Afrika, maar de pijn en woede van het onderdrukte deel van de bevolking voelen we niet. Omdat we de ellende niet zien. Dat sport verzoenend werkt, wordt dan wel weer overtuigend verbeeld, waarbij de raciaal gemengde lijfwacht van Mandela dient als pars pro toto voor de Zuid-Afrikaanse bevolking.
Gelukkig voldoet ‘Invictus’ wel als waar gebeurd sportdrama. We leven volop mee met het Zuid-Afrikaanse rugbyteam van 1995 en de hobbelige weg naar een mogelijke wereldtitel. De beelden van voorbereiding, wedstrijden en de angstaanjagende Nieuw-Zeelandse haka, zijn prima te genieten. Hoewel individuele spelers nauwelijks tot leven komen, leef je als kijker volop mee met het team. Het is dan ook niet raadzaam om van te voren te googlen naar de uitkomst van het kampioenschap.
Daarmee is ‘Invictus’ nog niet de film geworden die hij had kunnen zijn. Het is een optimistische, beetje naïeve lofzang op rugby, vergeving en Mandela, gelardeerd met wat humor en zoetsappig sentiment. Een voorspelbare maar vermakelijke film, die soms richting Disneyaans familiedrama neigt. Opmerkelijk dat de man van ‘Unforgiven’ en ‘Mystic River’ op zijn oude dag zo soft uit de hoek zou komen. En dat is een constatering, geen kritiek.
Henny Wouters
Waardering: 3
Bioscooprelease: 4 maart 2010