Irène (2009)
Regie: Alain Cavalier | 83 minuten | drama | Acteurs: Alain Cavalier, Catherine Deneuve, Vanessa Widhoff
‘Irène’ brengt ons het prototype voorbeeld van een film die grote Hollywood-producties weet te ontstijgen door haar eenvoud te compenseren met inhoud. Maar dat betekent wel dat filmmaker Alain Cavalier het de kijker bij tijden erg moeilijk maakt met een portret dat geen visuele geliktheid kent, smeekt om doorgrond te worden en je geduld danig op de proef stelt. Bij tijd en wijle is ‘Irène’ zelfs een tikkeltje ondraaglijk. Maar, ‘Irène’ blijkt een ruwe parel, voor een ieder zich even van de grote filmmassa wil afzonderen.
Cavalier brengt met ‘Irène’ een ongewoon portret van zijn overleden vrouw, de in 1972 overleden actrice Irène Tunc. Met de meest basale en gebrekkige middelen reanimeert hij haar leven aan de hand van dagboeknotities en foto’s. Door momenten te herinneren, te herbeleven en in beeld te vangen, probeert Cavalier de persoonlijkheid van zijn vrouw te analyseren en houdt hij zichzelf een spiegel voor. Het resultaat is een ultiem rouwmiddel dat indirect over intense liefde vertelt. En daar kan geen romantische film tegenop. Niet voor niets wordt ‘Irène’ getypeerd als ‘liefdesgedicht’.
Liefhebbers kennen wellicht de film ‘Thérèse’, de film over de heilige Theresia van Lisieux, waar Cavalier diverse prijzen mee in de wacht sleepte. Voor ‘Irène’ won Cavalier de Silver Lady Harimaguada op het Las Palmas Film Festival.
Dat Cavalier met zijn films niet de commerciële weg bewandelt zal geen verassing zijn. ‘Irène’ is daar geen uitzondering in. Al was het alleen al vanwege haar slechte geluid- en beeldkwaliteit waardoor grote groepen mensen zullen afhaken en een bioscoopversie vrijwel onmogelijk wordt gemaakt. Voor ‘Irène’ geldt dat een onvoorwaardelijke interesse in het sympathieke basisgegeven van Cavalier nodig is de film te aanvaarden. Maar dichter bij de maker zal je dan ook niet snel meer komen. Vanuit zijn ogen zien we het verloop van een rouwproces en de kwesties die zich daarin openbaren. ‘Irène’ is psychologisch geladen en ontleent vooral daaraan haar kracht.
Tjeerd Kooistra