Ivanhoe (1997)
Regie: Stuart Orme | 300 minuten | drama | Acteurs: Roger Ashton-Griffiths, Chris Barnes, David Barrass, Niven Boyd, Nick Brimble, Ralph Brown, Jimmy Chisholm, Trevor Cooper, James Cosmo, Ron Donachie, Simon Donald, Rory Edwards, Aden Gillett, Patrick Gordon, David Graham, Cynthia Grenville, Peter Guinness, Ciarán Hinds, David Horovitch, Demetri Jagger, Dermot Keaney, Tim Killick, Ken Kitson, Jack Klaff, Rosalind Knight, Renny Krupinski, Christopher Lee, Susan Lynch, Ciaran Madden, Ewan Marshall, Peter Needham, David Nicholls, Valentine Pelka, Siân Phillips, Ronald Pickup, Victoria Smurfit, Steven Waddington, John Wagland, Chris Walker, Martin Walsh
Sir Walter Scott’s ‘Ivanhoe’ is een middeleeuws heldenepos, over liefde, trouw en loyaliteit. Wellicht veel minder bekend dan het vergelijkbare ‘Robin Hood’, dat zich in precies dezelfde tijd en plaats afspeelt, maar minstens net zo spectaculair. Beiden vertellen namelijk het verhaal van een held, respectievelijk Ivanhoe of Robin, die trouw is aan de afwezige koning Richard Leeuwenhart en heel wat te stellen heeft met de vreselijke prins John. Daarnaast heeft de held natuurlijk zijn hart verloren aan zijn grote jeugdliefde, want wat is een avontuur zonder liefde en verraad. Een verschil is dat in ‘Ivanhoe’ koning Richard niet alleen geëerd en geprezen wordt, maar ook duidelijke kritieken te verwerken krijgt. Geen onaantastbare reputatie dus, en daar heeft het volk gelijk in.
De cast van ‘Ivanhoe’ is indrukwekkend goed, de meeste acteurs en actrices hebben dan ook ervaring met kostuumfilms. Nick Brimble (‘Front de Boeuf’), nu een van de slechteriken, stond in ‘Robin Hood: Prince of the Thieves’ aan de andere kant als trouwe metgezel van Robin. Hij is erg sterk in zijn rol, en zijn erg realistische sterfscène toont maar weer eens aan wat voor groot talent hij is. Een andere grote bekende is natuurlijk Christopher Lee (‘Lord of the Rings’). Met zijn donkere stem en natuurlijke autoriteit is hij geknipt voor Lucas de Beaumanoir, een van de grote bazen van de tempelridders, verantwoordelijk voor het verspreiden van het Christendom (met name door middel van kruistochten). Rebecca (Susan Lynch, ‘From Hell’) is het bewijs dat er zelfs in de middeleeuwen al sprake kon zijn van girl power. Ze is een erg wijze jonge Joodse vrouw, die bepaald niet op haar mondje gevallen is. Haar tweestrijd tussen het liefhebben van Ivanhoe en Brian de Bois-Guilbert kan rekenen op sympathie bij het publiek, mede dankzij de sprankelende de chemie tussen haar en de Bois Guilbert (Ciarán Hinds, ‘Phantom of the Opera’). Ook Ralph Brown weet goed gestalte te geven aan prins John. Net als in de Disney-versie is John niet echt een licht, maar is hij voor een groot deel afhankelijk van zijn sluwe raadgever. Brown’s John is behoorlijk verwijfd, aanstellerig en over de top. Het werkt goed, tussen al die stoere mannen met een overschot aan testosteron is hij een prima afwisseling. En daarnaast grappig.
Erg leuk is dat Robin Hood, of liever Robin of Locksley – zijn werkelijke naam – verweven zit in het verhaal van Ivanhoe. Hier zien we echter een andere, meer duistere kant van hem. Maar ondanks wat wrijvingen staat hij toch aan de goede kant en is erg behulpzaam.
Over Ivanhoe (Steven Waddington) zelf valt eigenlijk weinig te vertellen. Het grootste gedeelte van het verhaal is hij gewond en afhankelijk. Niet echt het stereotype held dus; nog vaker moet hij zelf gered of geholpen worden dan dat hij daadwerkelijk de stoere held uithangt. Maar Waddington weet het allemaal overtuigend te brengen.
‘Ivanhoe’ is geen standaard heldenverhaal; goed en kwaad is hier niet zo zwart-wit. Brian de Bois-Guilbert bijvoorbeeld, ontwikkelt zich van een egocentrische verrader met vuile complotten toch tot iemand die bereid is zijn leven te geven voor iemand anders. Hoe slecht hij ook is geweest, hij weet op de een of andere manier toch sympathie op te wekken. Dat lukt de meeste andere schurken van deze film ook wonderbaarlijk genoeg. Behalve dan wat misschien de grootste schurken van het verhaal is: het Christelijke geloof en de inquisitie.
Wat ‘Ivanhoe’ een must see maakt, is de realistische weergave van de middeleeuwen. De kleding, de decors, de set, de manieren, de prachtige omgeving en de kleinste assecoires: bijna alles klopt historisch gezien. Één kleine maar echter, de scheiding die hier – 12e eeuw – nog steeds aanwezig is tussen de Saxons en de Normandieërs was eigenlijk al over rond die tijd. Maar dat doet verder niets af aan het verhaal. Het mooie middeleeuwse sprookje ‘Ivanhoe’ is alle 300 minuten van het kijken meer dan waard!
Tessa Obbens