Jaap Hillenius, poging om dichterbij te komen (2006)

Regie: Kees Hin | 93 minuten | documentaire | Met: Jaap Hillenius, Mies Hillenius-de Roos, Cham Hillenius, Sem Hillenius, Marja de Ridder, Nolly Schalken, Bauke Marinus, Rudi Koegler, August Willemsen, Julia Hope, Stef Jurriën (Steutel), Cora de Vries, Loes Blom, Piet Knook, Kees Roos, Hannie van Eyck, Willem Gruppen, K. Schippers, Alexandra Indaco, Mart Dominicus

Regisseur Kees Hin probeert in ‘Jaap Hillenius, poging om dichterbij te komen’ kunstschilder Jaap Hillenius te doorgronden. De titel verwijst naar Hillenius’ pogingen het ultieme schilderij te maken, het schilderij dat ultieme momenten van schoonheid zou vastleggen. Hin toont split screen het werk van Hillenius en illustreert dat met gesprekken met familie, vrienden en kennissen van Hillenius en oud beeldmateriaal waarin Hillenius zelf aan het woord komt.

Er zijn interessante gesprekken over het werk van Hillenius. Collega’s, vrienden, verzamelaars en modellen vertellen over de omstandigheden waarin ze Hillenius hebben leren kennen, over de werkwijze van Hillenius en hoe en waarom die in de loop van de tijd verandert, hoe zij het werk van Hillenius ervaren, waarom ze het zo waarderen en welke invloed hij op hen heeft.

Zo komt Hillenius’ poging om het ultieme schilderij te maken uitgebreid aan de orde. Geïnspireerd door Seurat is dat volgens Hillenius een voorstelling van een samenzijn van mensen op een zonnige dag, op een plek aan het water, in het gras onder bomen. In zijn voorbereidingen op zijn ultieme schilderij combineert Hillenius verschillende stijlen. Verder is bijvoorbeeld te zien hoe Hillenius pas in de laatste jaren van zijn leven de kleur geel gaat gebruiken, omdat dat volgens eigen zeggen de moeilijkste kleur is. Het verleent zijn werk een stralende en intense helderheid.

De gesprekken over het persoonlijk leven van Hillenius zijn pijnlijk. Hoewel zijn zonen, vrouw en geliefden met liefde over hem spreken, wordt tegelijkertijd duidelijk dat hij hen verdriet heeft bezorgd en pijn gedaan door de manier waarop hij heeft geleefd. Hillenius leeft voor zijn kunst.

Over het antwoord op de vraag of een kunstenaar beter begrepen kan worden door aandacht voor zijn persoonlijk leven, is niet iedereen het eens. Bij het zien van ‘Jaap Hillenius, poging om dichterbij te komen’ lijkt het antwoord op die vraag een duidelijk nee. Wat rest is een boeiend verslag over Hillenius, de ontwikkeling die zijn werk doormaakt en de betekenis van zijn werk voor anderen.

Iris Schreurs

Waardering: 4

Bioscooprelease: 24 augustus 2006