Jeanne d’Arc – Jeanne (2019)

Regie: Bruno Dumont | 137 minuten | drama | Acteurs: Lise Leplat Prudhomme, Annick Lavieville, Justine Herbez, Benoît Robail, Alain Desjacques, Serge Holvoet, Julien Manier, Jérôme Brimeux, Benjamin Demassieux, Laurent Darras, Marc Parmentier, Jean-Pierre Baude, Joseph Rigo, Yves Baudelle, Aurélie Desain, Laurence Malbete, Augustin Charnet, José Morel, Fabien Fenet, Valério Vassallo

De Franse heldin Jeanne d’Arc houdt al eeuwenlang de gemoederen bezig. Het is dus niet zo vreemd dat filmmaker Bruno Dumont nog niet klaar was met het intrigerende onderwerp. Naar eigen zeggen is het echter toneelschrijver Charles Péguy die hem op haar pad bracht. ’Jeanne d’Arc’ (originele titel kortweg ‘Jeanne’) is de onofficiële opvolger van Dumonts ‘Jeannette’ (2017), maar is ook prima zonder voorkennis te kijken. In ‘Jeannette’ staan de kinderjaren van Jeanne centraal (als ze acht is geportretteerd door Lise Leplat Prudhomme, Jeanne als tiener door Jeanne Voisin). Het is een bijzondere rockopera met headbangende nonnen en fijn gechoreografeerde dansnummers, gebaseerd op het eerste deel van Péguys toneelstuk, ‘À Domrémy’. In ‘Jeanne d’Arc’ volgen we de resterende levensjaren van het meisje. Deze film is gebaseerd op de overige twee delen van Péguys toneelstuk, “Les batailles” en “Rouen”. Fijne bijkomstigheid: Lise Leplat Prudhomme kruipt weer in de huid van de Franse legende.

‘Jeanne d’Arc’ begint op 8 mei 1429, wanneer Jeanne tijdens haar gebed gevraagd wordt om een rozenkrans aan te raken, zodat de buurjongen, die ernstig ziek is, een kans heeft beter te worden. Jeannes antwoord is nuchter en hoopgevend tegelijk: ze weigert de krans aan te raken, “want als Madame Jacqueline hem aanraakt is het net zo goed.” Maar ze biedt wel aan om te bidden voor de patiënt. Vier maanden later bevindt Jeanne zich midden in de politieke en militaire discussies, in een duinlandschap. Een harnas dragend, haar ene hand om een baniermast, haar andere steevast bij haar ceintuur: de onschuld spat van het jonge koppie, terwijl haar serieuze blik een diepere laag verraadt. Jeanne’s ontvankelijkheid voor goddelijke boodschappen krijgt al snel vorm in Dumonts ‘Jeanne d’Arc’: begeleid door de door Christophe gecomponeerde muziek kijken we minutenlang naar Jeannes naar de hemel gewende gezicht. De teksten en beelden vloeien samen; dit is Jeannes innerlijke beleving. Het voelt verheven en poëtisch.

Weer wat later spreekt Jeanne tevergeefs haar zorgen uit tegen de Franse koning (Fabrice Luchini op zijn akeligst) en besluit er dan zelf maar op uit te trekken. Haar gevangenname gebeurt buiten beeld. Dumont hecht geen waarde aan historische waarheden, maar neemt de artistieke vrijheid om gebeurtenissen, personages en dialogen weer te geven zoals hem dat uitkomt. In grote lijnen volgt het tweeluik ‘Jeannette’ en ‘Jeanne d’Arc’ natuurlijk de tragische levensloop van de Franse heilige, maar verwacht geen nauwkeurige weergave van feiten. In februari 1431 belanden we uiteindelijk aan bij het proces in de Château de Rouen (opgenomen in de kathedraal van Amiens). De volgende vijf kwartier van de film volgen we de pompeuze en lachwekkende gesprekken tussen de priesters, academici, theologen en andere leden van de jury, en horen we Jeannes gepassioneerde verdediging. Christophe zelf maakt nog zijn opwachting in wat zijn laatste rol blijkt te zijn (de singer-songwriter stierf in april 2020 aan COVID-19).

De kracht van ‘Jeanne d’Arc’ zit hem niet alleen in de performance van Lise Leplat Prudhomme. Hoewel het onmogelijk is om je ogen van haar af te houden en het scherpe contrast tussen haar vertolking en dat van haar af en toe bombastische, bijna amateuristisch overkomende castleden je waardering voor haar versterkt, voelt alles aan ‘Jeanne d’Arc’ aan alsof Dumont de touwtjes strak in handen heeft. Elke keuze is bewust gemaakt; voor de enscenering, de sets, de soms houterig overkomende acteurs. In elke andere film zou dit leiden tot een fiasco, in de handen van Dumont is het niets minder dan alchemie. ‘Jeanne d’Arc’ is een essentiële film in zijn toch al bijzondere oeuvre.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 oktober 2020
DVD-release: 24 februari 2021