Jeepers Creepers (2001)

Regie: Victor Salva | 90 minuten | horror | Acteurs: Gina Philips, Justin Long, Jonathan Breck, Patricia Belcher, Eileen Brennan, Brandon Smith, Peggy Sheffield, Jefrey William Evans, Patrick Cherry, Jon Beshara, Avis-Marie Barnes, Steve Raulerson, Tom Tarantini, William Haze, Kim Kahana, Chris Shepardson

‘Jeeper Creepers’ is van de hand van regisseur Victor Salva die voor meerdere van zijn films ook het script geschreven heeft. Ook voor deze productie uit 2001 nam hij zelf de pen ter hand. En in het eerste deel van de film pakt Salva de zaken op veelbelovende wijze aan. De geleidelijke introductie van de hoofdpersonen Trish en Darry die met hun onderlinge spelletjes en gekibbel bij veel kijkers voor de nodige herkenning en identificatie zullen zorgen, de plotselinge aanval die op hen plaatsvindt, de rustpauze die direct daarna wordt ingelast, de slachtoffers van de mysterieuze chauffeur die in diens ondergronds hol worden aangetroffen en de hernieuwde opkomst van de chauffeur die doelbewust de jacht op hen heeft ingezet… het zorgt voor een gestage en geslaagd overkomende spanningsopbouw waarbij de toonzetting en de succesvol opgeroepen onheilspellende sfeer in combinatie met de tot dusver afgespeelde gebeurtenissen veelbelovende vooruitzichten bieden voor de verdere ontwikkelingen in deze film.

Wat echter al snel opvalt is de mate waarin het verhaal vervolgens ontspoort. Het lijkt alsof Salva er niet op vertrouwt dat zijn tot zover gehanteerde ingehouden aanpak de aandacht van de kijker vast zal kunnen houden, want er worden tal van ontwikkelingen tegenaan gegooid waarbij de tot zover ingehouden aanpak op veel punten wordt losgelaten. Jammer genoeg valt hiermee niet alleen de overtrokkenheid en de geforceerdheid van het een en ander op, maar begint dit deze productie ook op te breken: de te grote aantallen slachtoffers die in het hol van de Creeper worden gevonden, de introductie van het niet alleen overbodig maar ook irritant overkomend helderziend personage, het vervelende en overspannen gedoe met het lied ‘Jeepers Creepers’, de steeds onwaarschijnlijker optredende confrontaties van diverse aard die met de Creeper plaatsvinden… Ongetwijfeld allemaal met de beste en sfeerverhogende bedoelingen in het verhaal verwerkt, maar het komt na verloop van tijd te ver gezocht en te geforceerd over om het nog als geloofwaardig te beschouwen.

Hetzelfde geldt voor de Creeper, de boosdoener in dit verhaal: zijn te ver doorgetrokken bovennatuurlijke aard en eigenschappen, de al te grote fysieke onkwetsbaarheid waarover dit uiteindelijk toch organische wezen blijkt te beschikken, de redenen en de manier waarop hij zijn slachtoffers kiest en maakt… Het doet het een en ander te twijfelachtig overkomen, temeer daar er naarmate meer over hem bekend wordt gemaakt er ook diverse levensgrote vragen gaan rijzen, waar echter geen antwoorden op gegeven worden. Wat is de Creeper precies? Er wordt dan wel vermeld dat het ‘a demon or a devil or just some hungry thing from some dark place in time’ zou zijn, maar een verklaring voor zijn verschijning is dit niet. Waarom duikt de ‘Creeper’ precies elke 23 jaar op om gedurende 23 dagen slachtoffers te maken? En waarom hebben zijn eerdere verschijningen niet geleid tot onrust bij de plaatselijke bewoners en autoriteiten? Temeer daar ook deze keer het plaatselijk politieburo weer volhangt met afbeeldingen van vermiste personen die zijn slachtoffer zijn geworden? Waar heeft de Creeper zijn truck vandaan? Waarom heeft hij die überhaupt nodig gezien zijn vermogen om er vliegend met zijn slachtoffer vandoor te gaan? Net als de te overtrokken ontwikkelingen roepen ook de aard en de eigenschappen van de Creeper na verloop van tijd nogal wat vraagtekens op.

En dat is jammer, want wat in het tweede deel van deze film ook duidelijk wordt is dat Salva binnen de overtrokkenheid van het hele gebeuren toch keer op keer scènes weet te creëren waarin hij de nodige effectieve horror en spanning weet op te roepen en ook in stand weet te houden. Ook maakt hij daarbij duidelijk dat er niet al teveel ranzige taferelen voor nodig zijn om dit te bewerkstelligen. Weliswaar worden er wat bloederige beelden voorgeschoteld, maar het bloedvergieten op zich valt mee, tenminste het deel dat daarvan in beeld wordt gebracht dan. De effectieve horror en de spanning komt in deze film daarmee vooral tot stand door de ontstane identificatie met Trish en Darry, het met hen aanwezige medeleven bij de jacht die de Creeper op hen inzet en de bezorgdheid om het weinig benijdenswaardig lot dat hen wacht als en wanneer ze in handen van dit demonisch wezen vallen. Waarbij Salva aangaande de identiteit van de boosdoener in dit ‘Bogeyman’-verhaal beter had kunnen vasthouden aan de ingehouden aanpak die het eerste deel van deze productie kenmerkt. Want nog voordat zijn demonische aard en eigenschappen zelfs maar zijn vermeld komt de Creeper door enkel zijn fysieke verschijning al dreigend en angstaanjagend genoeg over. Met name de scène waarin hij staande naast de kerk zijn intrede doet kan wat dit betreft als illustratie dienen. Hoe bewegingloos hij er daar ook bij staat, er gaat een overduidelijke angstaanjagende dreiging uit van die sinistere en imposante gestalte in zijn trenchcoat en deze scène is veelzeggend met betrekking tot het niveau dat deze film had kunnen hebben gehad. Nu echter mondt deze productie uit in een twijfelachtige ‘monster movie’ door de Creeper te bombarderen tot een of ander vaag demonisch wezen met een overmaat aan schijnbaar uit de lucht gegrepen bovennatuurlijke eigenschappen.

Wel degelijk acteerwerk verder van hoofdrolspelers Gina Philips en Justin Long die met hun geslaagde optredens ervoor zorgen dat er met hun personages Trish en Darry volop meegeleefd kan worden. Dit tijdens de hoofdzakelijk duistere sfeer die deze productie kenmerkt, maar die op teveel punten wordt ondermijnd door de te vele onwaarschijnlijkheden en overtrokkenheden die erin naar voren komen. Het slot van deze film en de pluspunten in ‘Jeepers Creepers’ bieden voor regisseur Salva alle ruimte voor een herkansing.

Frans Buitendijk

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 10 januari 2002