Jindabyne (2006)

Regie: Ray Lawrence | 123 minuten | drama, thriller | Acteurs: Chris Haywood, Tatea Reilly, Laura Linney, Sean Rees-Wemyss, Gabriel Byrne, Deborra-Lee Furness, John Howard, Eva Lazzaro, Maya Daniels, Bob Baines, Max Cullen, Stelios Yiakmis, Simon Stone, Victoria Allen, Leah Purcell, Betty Lucas, Alice Garner, Ted Bowers, Fay Butcher, Jie Pitman, Amanda Bond, Braydn Pittman, Kevin Smith, Pamela Young, Bronwyn Penrith, Barbara Stacy, Sylvia Scott, Ursula Yovich, Maureen Green, Charles ‘Bud’ Tingwell, Binowee Bayles

“Voor de pijn, het lijden en het kwetsen van de gestolen generaties, hun nageslacht, achtergebleven families en gemeenschappen, zeggen wij sorry. Tegen moeders en vaders, broers en zussen, voor het uiteenscheuren van families en gemeenschappen, zeggen wij sorry. En voor de onwaardige behandeling en vernedering van een trots volk met een trotse cultuur, zeggen wij sorry.” Die woorden sprak premier Kevin Rudd op 13 februari 2008 namens de Australische regering. Het was voor het eerst dat de politiek officieel zijn excuses aanbood aan de Aboriginals. De verzoening tussen de oorspronkelijke bewoners van Australië en de blanke bevolking is nog altijd een pijnlijk proces dat bijzonder stroef verloopt. Filmmaker Ray Lawrence besloot de raciale kwestie in zijn land als prominent subplot in zijn film ‘Jindabyne’ (2006) te verwerken.

De hoofdrollen in deze film zijn voor Gabriel Byrne en Laura Linney. Zij spelen het echtpaar Stewart en Claire Kane. Hij is een Ier die vroeger succes had als autocoureur en die zich in het idyllische Australische dorp Jindabyne heeft gevestigd waar hij zijn dagen slijt in een vervallen garage, zij is zijn Amerikaanse vrouw. Samen hebben ze een zoontje Tom. Op een zekere dag trekt Stewart er volgens de jaarlijkse traditie met drie vrienden op uit voor een visweekend in de bergen. Weg van hun vrouwen trachten ze te bezinnen in de onherbergzame natuur. Maar dan vinden ze in de rivier het ronddobberende lijk van een jonge Aboriginalvrouw. In plaats van meteen de terugtocht in te zetten, besluiten ze pas later alarm te slaan en eerst nog te genieten van hun uitje. De waarheid lekt echter al snel uit via de media en een schandaal volgt. Claire is geschokt over het gedrag van haar echtgenoot en probeert iets terug te doen voor de gekrenkte Aboriginalgemeenschap in Jindabyne. Want hadden de mannen hetzelfde gedaan als het lijk van een blanke vrouw was geweest…?

Ray Lawrence maakte slechts drie films in 25 jaar. Zijn bekendste werk is ‘Lantana’ (2001), een ensemblefilm die doet denken aan het al even gelaagde ‘Short Cuts’ (1993) van Robert Altman. Ook ‘Jindabyne’ heeft een link met die film, aangezien voor beiden het korte verhaal ‘So Much Water So Close to Home’ van Raymond Carver als basis werd gebruikt. Lawrence bracht het verhaal in samenspraak met scriptschrijver Beatrice Christian naar het woeste Australische landschap en maakte een meeslepend drama dat zijn kijkers door de toegevoegde thrillerelementen regelmatig op het verkeerde been zet. En hoewel Lawrence zich nog wel eens wil laten verleiden tot het inslaan van – zij het fascinerende maar onnodige – zijweggetjes, biedt hij met ‘Jindabyne’ een intrigerend ooggetuigenverslag van het leven van een kleine groep mensen. Hij filmt dit in het hem kenmerkende tergend langzame tempo, dat een eigenzinnige en zwaarmoedige sfeer oproept. Jammer genoeg vond de regisseur het nodig om met een einde op de proppen te komen dat afbreuk doet aan al hetgeen hij in de tijd ervoor zo zorgvuldig had opgebouwd. Iets teveel van het goede…

Behalve de onderhuidse sfeer maakt ook het acteerwerk van ‘Jindabyne’ een bijzonder meeslepend geheel. De altijd ijzersterke Laura Linney is in deze prent opnieuw op haar best als de gekwetste, met schuldgevoelens worstelende Claire, die op hartverscheurende wijze tracht de fout van haar man goed te maken. Gabriel Byrne was nog nooit zo goed als Stewart, die na zijn bizarre inschattingsfout en de kettingreactie die deze teweegbrengt de weg volledig lijkt kwijt te raken. De tegenstellingen tussen mannen en vrouwen en de manier waarop ze op zaken als schuld, boete en verantwoordelijkheid reageren wordt dankzij hun krachtige spel een extra thema in de film. Linney en Byrne worden terzijde gestaan door een overtuigende Australische cast, bestaande uit onder anderen Leah Purcell, Deborra-Lee Furness en John Howard. De show wordt echter gestolen door het wonderlijke Australische landschap, verbluffend gefotografeerd door David Williamson (‘Breaking and Entering’, 2004).

‘Jindabyne’ is – de misplaatste laatste scène daargelaten – een pareltje. Een film die je bij je strot kan grijpen, als je er tenminste voor openstaat. Als je het tergend langzame verhaal over je heen laat komen en je mee laat slepen door de onderhuidse spanning die tussen de personages heerst. Er valt best wel wat aan te merken op deze film – de fascinerende, maar onnodige subplots die helaas niet worden uitgewerkt bijvoorbeeld – maar de sterke cast en de eigenzinnige sfeer maken heel veel goed. Laat je meeslepen met dit thrillerachtige mysterie. Wedden dat de beklemmende film je na afloop nog lang in zijn ban heeft?”

Patricia Smagge