Jules et Jim (1962)

Regie: François Truffaut | 105 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Jeanne Moreau, Oskar Werner, Henri Serre, Vanna Urbino, Boris Bassiak, Sabine Haudepin, Marie Dubois, Anny Nelsen, Michel Subor

‘Jules et Jim’ is een studie naar de vrouw zoals Almodóvar die graag maakt: dialogen in razend tempo en stereotiepe types. De heren doen wel of ze de baas zijn, maar uiteindelijk keuren de dames hen, of ze nu Thérèse heten en de oren van je kop lullen, of Denise en geen woord spreken (maar wel een beest in bed zijn).

Jules en Jim zijn als vrijgevochten verzamelaars in de vrouwenvijver gesprongen, wat in de praktijk betekent dat de filosofische Jules erg zijn best doet bij de dames, maar de meer mannelijke Jim er met hen vandoor gaat. Dat heette in het Parijs van 1912 bohémiengedrag: werken, ho maar; geld zat en waar het vandaan komt mag God weten. Morgen naar het strand; huisje in de bergen met z’n drieën, pourquoi pas?

Jules et Jim is echter niet alleen een sfeertekening van het studentenleven op stand voor de Eerste Wereldoorlog – een breekpunt in de relatie van de twee vrienden. De donkere ondertoon wordt aangeleverd door Catherine, die met recht een femme fatale genoemd kan worden. Zij eist alles van de bewonderende meute – naast Jules en Jim ook nog wat losse minnaars – en geeft hen alleen haar ontembaarheid terug.

De liefde van de mannen voor Catherine wil in deze knap gemaakte film maar niet overtuigen, ondanks het goed matchende trio Moreau, Werner en Serre. Het blijft vooral bij stijl en mooie woorden. Die zijn af en toe wel echt mooi. Let naast het anachronistische camerawerk – in de stijl van stomme films – vooral op de tekst van het gitaarliedje dat Catherine halverwege de film voor haar mannen zingt (voor de liefhebbers: staat op www.imdb.com) en de liefdesfilosofie van Jim zo tegen het slot.

‘Jules et Jim’ is een blauwdruk gebleken voor films over driehoeksverhoudingen uit een recenter verleden, zoals ‘Y tu mamá también’ en ‘Love’, etc. (met Charlotte Gainsbourg). De laatste film is gebaseerd op de roman “Talking it Over” van Julian Barnes, waarin ‘Jules et Jim’ wordt opgevoerd als ‘… that French film where they all go bicycling together. […] likeable enough, but not exactly central to post-war cinema’. Dat is een ontnuchterende constatering, maar we kunnen er wel mee instemmen.

Jan-Kees Verschuure