June Night – Juninatten (1940)

Regie: Per Lindberg | 85 minuten | drama | Acteurs: Ingrid Bergman, Marianne Löfgren, Lill-Tollie Zellman, Marianne Aminoff, Olof Widgren, Gunnar Sjöberg, Gabriel Alw, Olof Winnerstrand, Sigurd Wallén, Hasse Ekman, Maritta Marke, Gudrun Brost, John Botvid, Karin Swanström, Carl Ström, Nina Scenna, Sol-Britt Agerup, Gunnar Almqvist, Sven-Göran Alw, Margareta Bergman, Gunnar Björnstrand, Hugo Bolander, Millan Bolander, Ernst Brunman, Jean Claesson, Nils Dahlgren, David Erikson, Erik Forslund, Mona Geijer-Falkner, Hjördis Gille, Nils Jacobsson, Albert Johansson, Alf Kjellin, Britta Larsson, Allan Linder, Richard Lund, Wilma Malmlöf, Karin Nordgren, Werner Ohlson, Tom Olsson, Charley Paterson, Astrid Svedmann, Anna-Stina Wåglund    

“I made so many films which were more important, but the only one people ever want to talk about is that one with Humphrey Bogart.” Voor de buitenwereld mag ‘Casablanca’ (1942) dan een memorabele film zijn, Ingrid Bergman dacht er klaarblijkelijk anders over. De belangrijkste oorzaak daarvan is waarschijnlijk het feit dat ze totaal niet overweg kon met haar tegenspeler in die film. Humphrey Bogart was dan ook niet de makkelijkste in de omgang. Sterker nog, ondanks hun onmiskenbare chemie op het witte doek spraken de twee nauwelijks met elkaar. De enige keer dat ze buiten de set om samen waren was tijdens een lunch met collega Geraldine Fitzgerald. “The whole subject at lunch was how they could get out of that movie. They thought the dialogue was ridiculous and the situations were unbelievable…” Ondanks alles dacht Bogarts toenmalige echtgenote Mayo Methot dat hij en Bergman een affaire hadden. Hij kreeg er in zijn kleedkamer regelmatig flink van langs.

Kort voor Ingrid Bergman de oversteek maakte naar Hollywood, waar ze met films als ‘Casablanca’ haar legendarische status zou vergaren, filmde ze in haar thuisland Zweden ‘Juninatten’ (1940), in het Engels ‘June Night’ genoemd. Ze speelt Kerstin Nordbäck, een jonge vrouw die zojuist haar relatie met Nils Asklund (Gunnar Sjöberg) heeft verbroken. Hij kan dat niet verkroppen en probeert zelfmoord te plegen in het bijzijn van Kerstin. Plotseling verandert hij echter van gedachten en schiet niet zichzelf, maar haar neer. Ternauwernood overleeft ze de aanslag op haar leven. Een rechtszaak volgt en Nils belandt achter de tralies. Haar verhaal is echter wel breed uitgemeten in de media en Kerstin, nog herstellende van haar schotwond, vlucht onder een nieuwe naam – Sara Nordanå – naar de grote stad. Daar wordt ze bij het ziekenhuis opgevangen door zuster Åsa (Marianne Löfgren), die haar meeneemt naar het pension waar zij met twee vriendinnen woont. Een tijd lang gaat het de goede kant op met Sara. Maar wanneer journalist Willy Wilson (Hasse Ekman), het vriendje van een van haar huisgenootjes, haar herkent, loopt het mis. Als klap op de vuurpijl krijgt ze ook nog gevoelens voor dokter Stefan von Bremen (Olof Widgren), de verloofde van haar beste vriendin Åsa…

‘June Night’ was de laatste film die Ingrid Bergman in Zweden zou maken. De prent werd geregisseerd door Per Lindberg. Het scenario schreef hij samen met Ragnar Hyltén-Cavallius. De roman van Tora Nordström-Bonnier ligt aan het verhaal ten grondslag. Wie de film in de eenentwintigste eeuw bekijkt zal hem nogal gedateerd vinden, maar vergeleken bij wat er in die tijd uit de Verenigde Staten kwam zijn de Zweden verrassend open en direct over hun zeden en gewoonten. Naar de buitenwereld toe zijn vrouwen die voor hun huwelijk al relaties hebben (gehad) met verschillende mannen misschien onzedelijk, achter gesloten deuren komt de ware aap uit de mouw. Tegenover de prekerige films die uit Hollywood kwamen, is dat zeer verfrissend. Het werkt echter niet de hele film lang, want de keuze die de getroebleerde femme fatale Kerstin/Sara aan het einde van het verhaal maakt, zal toch bij velen hun wenkbrauwen doen fronsen. Dat de eigenzinnige keuze afwijkt van de standaard uit Hollywood valt wel weer te prijzen. Overigens heeft de film geen enkel moment moeite om de aandacht van de kijker vast te houden, want de gebeurtenissen volgen elkaar in een rap tempo op.

Grote aandacht gaat uiteraard uit naar Ingrid Bergman, die in deze film absoluut op haar allermooist is. Bovendien speelt ze de pannen van het dak. Haar verwarde personage biedt de legendarische actrice volop mogelijkheid om zich te profileren als een buitengewone vakvrouw. Het kost de toneelspeelster die aan een blik vaak al voldoende heeft schijnbaar geen enkele moeite Kerstin/Sara geloofwaardig neer te zetten. Ook de andere acteurs zetten hun beste beentje voor. Meest opvallend is Marianne Löfgren als Sara’s vriendin Åsa, met wie je als kijker het meeste meeleeft. De belangrijkste mannelijke rollen worden ingevuld door Olof Widgren, Gunnar Sjöberg en Hasse Ekman (de zoon van de legendarische Zweedse acteur Gösta Ekman, naast wie Bergman vier jaar eerder haar grote doorbraak beleefde in de film ‘Intermezzo’). De bijrollen worden ingevuld door talloze bekende Zweedse karakteracteurs. De fotografie van Åke Dahlquist is prachtig, maar jammer genoeg schort er nogal wat aan de belichting, waardoor de beeldkwaliteit toch niet optimaal is.

‘June Night’ is wellicht een van de minder bekende films van Ingrid Bergman, maar ook hier staat het Zweedse filmicoon haar mannetje. Dit romantische drama is meeslepend en verfrissend realistisch, al kan het bij vlagen wel wat gedateerd overkomen. Verplaats je in de tijd, terug naar het Zweden van 1940, en ga er maar eens goed voor zitten. Dit is Ingrid Bergman op haar best!

Patricia Smagge