Kenau (2014)

Regie: Maarten Treurniet | 110 minuten | actie, avontuur, geschiedenis | Acteurs: Monic Hendrickx, Lisa Smit, Sallie Harmsen, Barry Atsma, Matthijs van de Sande Bakhuyzen, Jaap Spijkers, Simon Nader, Sophie van Winden, Attila Árpa, Peter van den Begin, Antoin Cox, Pau Cólera, Francisco Olmo, Thomas Ryckewaert, Eva Bartels, Bert Luppes, Steven van Watermeulen, Jara Lucieer, Anne-Marie Jung, Gabriella Fon, Titánia Valentin, Dalotti Mark

De vaderlandse geschiedschrijving is in de Nederlandse film een tamelijk onzichtbaar onderwerp. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Engeland is het historische drama als genre dan ook non-existent. Het is aan het verhaal van Kenau Simonsdochter Hasselaer om daar verandering in te brengen. De ingrediënten voor een onderhoudende film zijn immers aanwezig. De Tachtigjarige Oorlog, de opstand van de dappere republiek en een grote rol voor het vrouwelijk geslacht, met in het bijzonder Kenau, de naamgever van deze film. Tijdens het Beleg van Haarlem (in 1572) speelde de vrouw een belangrijke rol in de verdediging van de stad tegen de Spanjaarden.

‘Kenau’ begint met een plichtmatige inleiding over de oorlog. Ietwat overdreven, of komt dat belangrijke stukje geschiedenis niet meer aan bod in het schoolcurriculum? Het is bovendien mooier om dit soort historische duiding te impregneren in het verhaal, zoals de opkomst van het protestantisme wel mooi wordt ingebed in de film. Hoe dan ook, de nadruk op de non-fictieve signatuur van de film wordt al snel weer onderuitgehaald met enkele toegevoegde elementen die de film een verstoord karakter geven. De amateuristische CGI spelen daarin een kleine rol. De toevoeging van een overgedramatiseerde verhaallijn doet een grotere duit in het zakje.

Kenau (Monic Hendrickx) krijgt in de film twee fictieve dochters die als katalysator van het verhaal dienen. Wanneer de ene dochter (Lisa Smit) als verzetsdaad tegen de katholieke kerk wordt opgepakt, is het voor de weduwe een teken om in opstand te komen tegen de belegeraars en haar andere dochter (Sallie Harmsen) te beschermen. Door het gebrek aan diepgang voegt deze zijsprong echter weinig aan ‘Kenau’ toe. Sterker nog, het verdraait de motivatie van Kenaus inbreng waardoor de essentie van haar rebellie tot een oppervlakkige lacune wordt gereduceerd. Nu is haar ommekeer van kapitalistische Hollandse zakenvrouw naar patriottistische vrijheidsstrijder te kort door de bocht en wordt niet helemaal duidelijk wat haar persoonlijke gewin is bij de opstand. En dat allemaal terwijl de aankomende bezetting al genoeg groots en meeslepend drama oplevert. Zeker gezien de strijd die Kenau als vrouw moet voeren tegen de mannelijke machthebbers. De wisselwerking tussen de feminiene oproerling en gezant van de prins van Oranje Wigbolt Ripperda (Barry Atsma) had meer aandacht mogen krijgen.

Met uitzondering van de matige effecten, ziet ‘Kenau’ er fraai uit. Het in Hongarije nagebouwde Haarlem komt in grote mate effectief tot leven. Littekens en rimpels zijn niet weggepoetst, maar juist uitvergroot. De muziek is een ondersteunende factor. Het tijdsbeeld is daardoor goed voelbaar. Het is echter jammer dat het te gepolijste acteerwerk zich als stijlbreuk opdient. De prononciatie van de gewichtige en gefingeerde dialogen is, geheel volgens de Nederlandse school, uitgesproken en overdreven. Het draagt zodoende niets bij aan de integriteit van dit historische drama. Ook de sporadische maar ongepaste slow motions, de vrij lachwekkende bestormingen (doortrokken van Wilhelmscreams), het gebrek aan levendigheid bij de figuratie en het misleidende perspectief vol ambigue point of views nemen op een dooddoende manier afstand van de authenticiteit.

Met een beperkt budget van zes miljoen euro is ‘Kenau’ voor Nederlandse begrippen geen slechte film geworden. Toch voelt het alsof er meer in gezeten had als het scheve scenario niet zo’n grote stempel op de film had gedrukt. Nu is ‘Kenau’ een film die tussen de non-fictieve wal en het fictieve schip laveert.

Wouter Los

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 6 maart 2014
DVD- en blu-ray-release: 25 juli 2014