King of the Belgians (2016)

Regie: Peter Brosens, Jessica Woodworth | 96 minuten | komedie, drama | Acteurs: Peter van den Begin, Lucie Debay, Titus de Voogdt, Bruno Georis, Goran Radakovic, Pieter van der Houwen, Nina Nikolina, Valentin Ganev, Nathalie Laroche

De monarchie is eigenlijk maar een achterhaalde staatsvorm, zo lijkt het droogkomische ‘King of the Belgians’ aanvankelijk te betogen. De Belgische Koning van dienst, Nicholas III (sterke rol van Peter van den Begin) is een speelbal van de Britse filmmaker die een documentaire over hem maakt, een marionet van zijn assistenten en echtgenote en de schoothond van het volk. Hij is een eenzame heerser in een tijd waarin eenzame heersers geen rol van betekenis meer spelen. Hoe groter de afstand tot het volk, hoe meer de Koning probeert te bewijzen nog van waarde te kunnen zijn voor het vaderland. Het Koningschap is zo gezien van zichzelf al een louter absurdistische professie. ‘King of the Belgians’ doet daar nog een spottend schepje bovenop door de vorst in een ogenschijnlijk uitzichtloze situatie te plaatsen die zijn Koningschap nog verder ridiculiseert.

Als de beste man met zijn entourage voor staatsbezoek in Istanboel is, roept Wallonië net zijn onafhankelijkheid uit. De Koning wil stante pede naar huis om zich als de enige echte hoeder van het vaderland op te werpen. Een zonnestorm boven Turkije gooit echter roet in het eten. Vliegtuigen zijn genoodzaakt aan de grond te blijven. De enige manier om het thuisland te bereiken is over land. Door de voor het Westen vrij onbekende Balkan.

Dat ‘King of the Belgians’ de Koning der Belgen als hoofdpersoon heeft, is geen toevallige keuze. Het land waar hij de scepter over zwaait is verdeeld in twee onverenigbare taalgebieden met, ook in de realiteit, een overkoepelend staatsman die niet bij machte lijkt daar maar iets aan te kunnen doen. Dat gegeven is andermaal een overtreffende trap van absurdisme, maar ironisch genoeg op grotere schaal precies het probleem waar geheel Europa onder zwicht. De overkoepeling van landen die, net zomin toevallig, zijn basis in het Belgische Brussel heeft.

Dat de bijkans stateloze Vorst via een vluchtelingenroute zijn thuisland moet proberen te zien bereiken, drukt de toeschouwer met de neus op de feiten. Europa is verdeeld, net zoals België dat is. In de starheid van de Lidstaten is vereniging lastig te bereiken. Ook Koning Nicholas is niet bij machte er iets aan te doen. Of, preciezer, zijn rigide vazallen weerhouden hem ervan het initiatief te nemen. De Koning wordt lang als een stijf passief kind geportretteerd. Niet omdat hij zo van zichzelf is, maar vooral omdat zijn beroep dat van hem vraagt. Feitelijk kent de man tot zijn dood geen vrijheid.

Maar als protocollen vervallen, verdwijnt de last op zijn schouders als sneeuw voor de zon. De aandoenlijke Monarch ontdooit, hervindt zijn drijfveren en beseft dat hij meer dan ooit het geloof heeft in de toekomst van het land waar hij van houdt. Bovendien leert hij dat de keuze voor starre afzondering niet de juiste is. Hij is er om het volk te verenigen. Om België te verenigen. En uiteindelijk ook om Europa samen te brengen. Maar dat lukt alleen als hij de controle over zijn leven volledig in eigen handen kan nemen. En de Odyssee naar huis tot een goed einde weet te brengen. Hoewel ‘King of the Belgians’ daar de nodige toevalligheden kent, leiden ze niet af van de primaire boodschap van de film. De Monarchie, die hoeft zo gek nog niet te zijn.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 25 mei 2017
DVD-release: 17 oktober 2017