Kisna (2005)
Regie: Subhash Ghai | 180 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Vivek Oberoi, Isha Sharvani, Antonia Bernath, Amrish Puri, Michael Maloney, Polly Adams, Caroline Langrishe, Om Puri
De ambivalente subtitel van ‘Kisna’ geeft meteen het probleem – of een van de problemen – van de film aan. Het gaat hier namelijk om een poëtisch en intiem verhaal over twee geliefden die verwikkeld raken in grootse, dramatische gebeurtenissen. Echter, de “strijder”-facetten van het verhaal en personage van Kisna zijn weinig overtuigend en betrekkelijk eentonig, en gaan daarbij ten koste van ontwikkeling van de centrale (poëtische) relatie van de personages.
De film heeft eenzelfde soort omlijsting als die andere groots opgezette film, ‘Titanic’. Net als die film, begint ‘Kisna’ met een oude vrouw die teruggaat naar een specifieke plaats vol herinneringen, alwaar ze het verhaal van haar jeugdromance en enige échte liefde via een filmlange flashback uit de doeken doet. We beginnen het daadwerkelijke verhaal met de kindertijd van Katherine in India, waar ze regelmatig om gaat met Kisna, die bij haar vader in de stallen werkt. Het acteerwerk in dit gedeelte is niet om over naar huis te schrijven. De twee kindacteurs komen statisch en onnatuurlijk over in hun gezamenlijke scènes en de racistische vader, die de jonge Katherine verbiedt met Kisna te spelen, en op een gegeven moment terugstuurt naar Engeland om daar op kostschool te gaan, is lachwekkend en karikaturaal. De moeder gedraagt zich ook wat overdreven in haar aanmoedigingen van het fluitspel van Kisna, wanneer deze op bezoek komt. Gelukkig zit er vooruitgang in de acteerprestaties wanneer er, al snel, zo’n vijftien jaar in de toekomst wordt gesprongen, en Katherine als beeldschone twintiger terugkeert naar India. Antonia Bernath heeft op zijn minst een goede “screen presence” en Vivek Oberoi is adequaat als de aanvankelijk wat in zichzelf gekeerde, contemplatieve Kisna. We leren hier dat de politieke situatie is veranderd en dat Kisna zich eigenlijk heeft gedistantieerd van de Britse heersers in India. De strijd voor onafhankelijkheid is overal in India bezig of op handen. Toch kan hij zijn oude jeugdvriendin niet afwijzen en, wanneer hij merkt dat ze zijn fluit heeft bewaard en meegenomen, en vloeiend Hindi spreekt, is het ijs gebroken en lachen ze weer als vanouds. Ondanks enige zoetheid is dit een geslaagde scène, die tenminste een poging doet tot de ontwikkeling van de relatie van het tweetal.
Net als toen Kisna en Katherine kinderen waren, staat de Indiase Lakshmi tussen Kisna en Katherine in. Ze heeft al die tijd al een oogje op Kisna, en gaat ook nu weer klagen bij haar opa dat Kisna haar geen aandacht geeft. Als oplossing besluit haar opa om Lakshmi uit te huwelijken aan Kisna. Gelijktijdig met het verlovingsfeest wordt het huis van Katherine’s vader, de plaatselijke Britse overheerser, binnengevallen door de plaatselijke rebellen. De vader wordt vermoord, maar Katherine weet te ontkomen, achterna gezeten door de daders. Geholpen door Kisna vlucht het tweetal niet alleen voor de rebellen, waaronder zijn broer en oom, maar ook door een Indiase prins, die Katherine als vrouw wil. Deze figuur is het prototype flamboyante schurk: erg “cartoonish”. Zijn “lage” evenknie is de oom van Kisna, de laatste rol van de onlangs overleden Indiase filmlegende Amrish Puri, uitgerust met een glazen oog, en een ruig uiterlijk. De herhaaldelijke achtervolgingen van deze twee schurken is wat het grootste gedeelte van de film bestrijkt, met later nog een poging om middels een historische noot, de conflicten tussen Hindoes en Moslims, een dramatisch element toe te voegen. Op een gegeven moment wordt het wel erg eentonig om weer een schurk te zien op komen dagen, of Katherine door één van hen gevangen te zien worden genomen, waarna Kisna weer te hulp moet schieten.
Ook het gedrag van Lakshmi is behoorlijk eentonig te noemen. Steeds weer verklaart ze dat ze jaloers is op Katherine, terwijl ze te horen krijgt dat ze dit als goede vrouw niet mag zijn, omdat het simpelweg de plicht is van Kisna om Katherine te beschermen. Ze moet vertrouwen hebben in haar verloofde. Isha Sharvani is misschien geen slechte actrice, maar veel ruimte krijgt ze niet om de kijker hiervan te overtuigen. Het enige wat ze laat zien, naast een talent voor verongelijkt kijken en driftig worden, zijn fascinerende dansen en (lichaams)posities. Vooral haar act, waarbij ze op verschillende manieren gewikkeld in een touw aan een boom hangt of op één been in de rondte draait komt regelmatig terug. Maar hoe indrukwekkend en boeiend dit schouwspel ook is, ook dit element wordt op een gegeven moment wat nietszeggend. Of ze nu vrolijk of kwaad is, haar enige antwoord lijkt weer een touwendans of kronkelact te zijn. Maar het muzikale, frivole element is toch uiteindelijk het aspect dat de film grotendeels te genieten maakt. Hoewel hier en daar niet echt betekenisvol voor de plot, zijn de muzikale intermezzo’s een genot om naar te kijken door de mooie bewegingen, kostuums, de choreografie, en het camerawerk (al is het laatste, Engelstalige nummer, uitgevoerd door Katherine in een kerk, een vrij curieus, en kitscherig aandoend werkje). De prachtige fotografie, het camerawerk, en de muziek zijn ook sterke punten van de film.
Het is jammer dat de film zo’n simpel script en vaak evenzo simpele dialogen heeft, en dat het in de tweede helft gewoon wat teveel van hetzelfde wordt. Als kijker is het moeilijk om je erg betrokken te voelen bij de gebeurtenissen op het scherm. Natuurlijk hoop je dat Kisna en Katherine het redden, maar het is nooit helemaal duidelijk waarom iedereen zo gemotiveerd is om het tweetal koste wat het kost te blijven achtervolgen. Ook had er wat meer aandacht besteed kunnen worden aan de ontwikkeling van de hoofdpersonages, en hadden verschillende zijdelingse plotlijntjes of personages achterwege kunnen blijven. Ondanks de kritiekpunten is ‘Kisna’ echter meestal geen vervelende film. Het enige écht vervelende is het besef dat er zoveel meer in had gezeten.
Bart Rietvink