Klem (2023)

Regie: Frank Ketelaar | 110 minuten | drama, thriller | Acteurs: Barry Atsma, Georgina Verbaan, Jacob Derwig, Yenthe Bos, Andrea Bruschi, Federica Corti, Giusto Cucchiarini, Zoe Cusell, Riccardo de Rinaldis Santorelli, DJ Express, Simone Leonardi, Dario Manera, Ellen Parren, Antonio Rampino, Roberto Salemi, Enzo Storico, Erik Tonelli, Hannah van der Sande, Marie-Mae van Zuilen, Andrea Verticchio, Claudia Vismara

Het lijkt een trend te zijn in de film- en televisiewereld; succesvolle tv-series die worden afgesloten met een speelfilm. Een cadeautje voor de fans. “Breaking Bad” eindigde bijvoorbeeld met ‘El Camino’ (2019) en “Black Mirror” met ‘Bandersnatch’ (2018), al bleek die laatste serie nog niet helemaal aan zijn einde te zijn, want er zijn nieuwe afleveringen in de maak. De series “Sex and the City” en “Downton Abbey” hebben inmiddels als meerdere vervolgfilms opgeleverd. De bekendste voorbeelden in eigen land zijn “Penoza” en “Undercover”. Ook de hitserie “Klem” heeft nu een eigen speelfilm. De misdaadserie met in de hoofdrollen Jacob Derwig, Barry Atsma en Georgina Verbaan hield tussen 2017 en 2020 wekelijks ruim een miljoen kijkers aan de buis gekluisterd. Na drie seizoenen was de koek volgens regisseur en bedenker Frank Ketelaar op, maar om de trouwe ‘Klem’-fans te trakteren op een toetje ontwikkelde hij een speelfilm, waarin beroepscrimineel Marius Milner en zijn vrouw Kitty zich nog één laatste keer in de nesten werken en de – kennelijk toch niet zo – brave belastinginspecteur Hugo Warmond wordt opgetrommeld om hen uit de penarie te helpen.

Hoe zat het ook alweer? Ketelaar liet zich voor de serie “Klem” inspireren door de liquidatie van advocaat Evert Hingst, die in oktober 2005 werd omgebracht in Amsterdam-Zuid. Wat Ketelaar zo intrigeerde was dat het zijn dochter was die het lijk had zien liggen, wat hem deed beseffen dat criminelen gewoon in dezelfde straat kunnen wonen als jij en ik. Hij fantaseerde over hoe het zou zijn als de dochter van zo’n crimineel beste vriendinnen zou worden met de dochter van een rechtgeaarde Amsterdammer. In ‘Klem’ zijn het de dochters van Marius en Hugo die de twee mannen met elkaar het pad laten kruisen en ervoor zorgen dat Hugo aangezet wordt tot activiteiten waarvan hij nooit gedacht had ze ooit te zullen uithalen. Niet omdat Marius en hij nou ineens zulke goede vrienden zijn – integendeel zelfs, hij heeft het liefst zo min mogelijk met hem te maken – maar omdat ze door het noodlot steeds weer op elkaar zijn aangewezen. Dat leverde spannende televisie op, en dankzij de sterke performances van de drie hoofdrolspelers ook een drietal onvergetelijke personages. Waarbij moet worden aangetekend dat het vooral Derwigs Marius Milner is die met zijn onverschrokkenheid, zijn platte Amsterdamse accent en zijn creatieve woordgebruik (‘ouwe nakketikker’) de iconische status wist te behalen.

Dan het toetje voor alle trouwe fans. Aan het einde van de derde serie belandden Marius (Jacob Derwig) en Kitty (Georgina Verbaan) in Italië, waar ze een nieuw leven wilden opbouwen. Aan het begin van ‘Klem: Maniere Olandesi’ (2023) blijkt dat het nog niet zo eenvoudig is om een nieuw bestaan in een vreemd land op te bouwen. De bloemenzaak die de Milners runnen dreigt ten onder te gaan omdat ze worden opgelicht door een louche Italiaanse handelaar. Maar het geluk lacht hen ineens weer toe als een van hun vaste klanten, een man op leeftijd die zijn einde voelt naderen, zijn schitterende wijngaard voor een prikkie aan hen wil doorverkopen. Maar wanneer deze Garboni overlijdt, staat ineens zijn dochter Isabella (Claudia Vismara) bij de Milners op de stoep om haar erfenis terug te eisen. Zij beweert dat Marius en Kitty misbruik hebben gemaakt van het feit dat haar vader dementerend was en niet goed meer wist wat hij deed. Laat dit nou net de dag zijn dat Hugo (Barry Atsma) met zijn vriendin Sophie (Ellen Parren) even langskomt om dochter Suus (Yenthe Bos) bij de Milners af te zetten, zodat zij bij haar vriendin Chrissie (Zoë Cusell) kan logeren. De bedoeling is dat Hugo en Sophie verder rijden naar Toscane voor een romantisch weekje – Hugo heeft zelfs een ring gekocht en heeft grootse plannen. Maar zoals altijd wanneer hij zich met de Milners ophoudt loopt het allemaal net even anders…

Waar de charme van de serie mede lag in het herkennen van locaties in Amsterdam, kan de kijker zich in ‘Klem’ – de film onderdompelen in fraaie Italiaanse landschappen. Daarnaast is het een weerzien met oude bekenden, die nog even eigengereid zijn als voorheen. Heb je de serie nooit gezien, dan heeft de film weinig toegevoegde waarde, maar voor de echte fans is ‘Maniere Olandesi’ (wat vrij vertaald zoiets betekent als ‘zo doen wij Hollanders dat nou eenmaal’) de moeite wel waard. Al was het alleen al om te kunnen horen met welke woorden Marius de Nederlandse taal nu weer verrijkt. Ketelaar, die zowel verantwoordelijk is voor de regie als voor het scenario, speelt wat opzichtig met de clichés die er bestaan over Italianen (‘allemaal maffiosi’) en Nederlanders (‘botte stijfkoppen’) en laat aan het einde van de film alle geloofwaardigheid los om tot een bevredigende conclusie te komen. Maar wie fan is van de serie en de personages slikt het allemaal voor zoete koek. Waar de plot in de serie juist een van de sterkste punten was, laat Ketelaar hier de touwtjes flink vieren. Alsof hij weet dat de meeste kijkers zich daar toch niet aan zullen storen. Daarvoor is het veel te fijn om weer even samen te zijn met Marius, Kitty en Hugo. Als een vakantie met oude vrienden, waarbij je nooit bang hoeft te zijn dat je je zult vervelen!

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 2 februari 2023
VOD-release: 3 mei 2023