Klute (1971)

Regie: Alan J. Pakula | 114 minuten | thriller | Acteurs: Jane Fonda, Donald Sutherland, Charles Cioffi, Roy Scheider, Dorothy Tristan, Rita Gam, Nathan George, Vivian Nathan, Morris Strassberg, Barry Snider, Betty Murray, Jane White, Shirley Stoler, Robert Milli

Voor de liefhebbers van donkere, retro jaren zeventig thrillers is ‘Klute’ een aanrader. Hoewel niet echt een verborgen parel is het toch een titel die vaak ondersneeuwt ten opzichte van vergelijkbare films als ‘Chinatown’ en ‘The French Connection’. ‘Klute’ is onderdeel van de zogeheten “Paranoia Trilogy” van regisseur Alan J. Pakula. Daartoe behoren ook ‘The Parallax View’ en ‘All The President’s Men’ en hoewel ze niet verbonden zijn, is er wel een gedeeld thema van paranoia en samenzwering; iets dat in die jaren van de Koude Oorlog heel actueel was.

Tegen deze achtergrond speelt het verhaal van privédetective John Klute (Donald Sutherland) die de opdracht krijgt om de vermiste directeur van een groot chemisch bedrijf te vinden. Het enige spoor is een aantal gevonden brieven, geadresseerd aan callgirl Bree Daniels (Jane Fonda). Klute begint zijn onderzoek met het afluisteren van Bree, maar wanneer zij dit ontdekt, ontstaat er een samenwerking die hen leidt door de verborgen wereld van de prostitutie in New York en de criminaliteit die daar direct of indirect bij komt kijken.

De sfeer wordt in ‘Klute’ vanaf de start goed neergezet. Waar de eerste scène een ogenschijnlijk gelukkig familietafereel is, wordt er al snel doorgeschakeld naar een donkere, grauwe wereld. Dit komt goed tot uiting in de veelal donkere belichting en de minimalistische muziek. Die tweede wordt spaarzaam ingezet en dat werkt goed. De regie is ook aangepast aan het, zeker in die tijd, controversiële en vaak verborgen onderwerp van de film. Veelal is het camerawerk dusdanig dat je je als kijker een voyeur voelt; als iemand die gesprekken van anderen opneemt en afluistert. Er wordt gebruik gemaakt van een slimme verteltechniek, waarbij het narratief wordt afgewisseld met korte scènes van gesprekken van Brie met haar psycholoog. Hierdoor krijg je, zonder voice-over, toch een extra inkijkje in de psyche van een callgirl die eigenlijk meer wil, maar zich niet schaamt voor haar werk.

De acteerprestatie van Jane Fonda werd in 1972 terecht beloond met de Oscar voor Beste Actrice. Ook Sutherland is goed in de rol van ietwat onhandige, maar zeer doortastende privédetective. Verder is er nog een bijrol van Roy Scheider die, mede dankzij zijn rol in ‘The French Connection’, goed past in het ensemble. Al deze ingrediënten zorgen ervoor dat ‘Klute’ een absolute must is voor de liefhebbers van het neo-noir-genre.

Gijsbert Ambachtsheer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 maart 1972