Knives Out (2019)
Regie: Rian Johnson | 130 minuten | komedie, misdaad | Acteurs: Daniel Craig, Chris Evans, Ana de Armas, Jamie Lee Curtis, Michael Shannon, Don Johnson, Toni Collette, LaKeith Stanfield, Christopher Plummer, Katherine Langford, Jaeden Martell, Riki Lindhome, Edi Patterson, Frank Oz, K Callan
Rian Johnson brak in 2005 door met het neo-noir mysterie ‘Brick’, in feite een eerbetoon aan ‘hard-boiled’ detectiveschrijvers als Dashiell Hammett, James M. Cain en Raymond Chandler, maar dan gesitueerd in het hedendaagse Los Angeles en met scholieren en studenten in de hoofdrollen. Het genre, dat in de jaren 1930-1950 op het hoogtepunt van zijn populariteit was, ontstond als tegengeluid ten opzichte van de klassieke, veelal Britse moordmysteries van schrijvers als Agatha Christie en Arthur Conan Doyle. Johnson omarmt beide detectivestijlen en vrij snel na ‘Brick’ sprak hij al de wens uit ook een Agatha Christie-achtig moordmysterie te willen verfilmen. Die film had er na ‘Looper’ (2012) moeten komen, maar toen kwam ‘Star Wars: The Last Jedi’ (2017) ineens op zijn pad. De meer conservatieve fans van de sciencefictionreeks konden zijn gewaagde aanpak niet allemaal waarderen; het sausje van humor, verrassende wendingen en onverwachte karakterontwikkelingen dat zijn werk kenmerkt komt allicht beter tot zijn recht in op zichzelf staande films waarin hij volledig de vrije hand heeft. Daarom is het fijn dat Johnson zijn plannen voor een moordmysterie klassieke stijl na het Star Wars-avontuur weer opgepakt heeft en met deze eigentijdse variant op de klassieke whodunnit ‘Knives Out’ (2019) weer terug is in topvorm.
In een moordmysterie is de intrigerende locatie het halve werk. En dat zit in ‘Knives Out’ wel snor, want het slachtoffer, de steenrijke misdaadschrijver Harlan Thrombey (Christopher Plummer), woont in een afgelegen villa die vol staat met rekwisieten uit zijn detectives. Meest in het oog springend is een gigantische cirkel van allerlei soorten messen en zwaarden, die als een waar pronkstuk zijn bibliotheek siert. Daarnaast kent zijn bomvolle herenhuis allerlei onduidelijke kamertjes en deurtjes, krakende trappen en ten minste één geheime toegang. Krijg je een visioen van het speelbord van Cluedo? Mooi, houd dat beeld vast. Op de ochtend na zijn 85e verjaardag wordt Thrombey dood gevonden door zijn huishoudster Fran (Edi Patterson). Zijn keel is doorgesneden. Rechercheur Elliot (Lakeith Stanfield) en politieman (en fanboy) Wagner (Noah Segen) zijn opgetrommeld om de moord te onderzoeken. Ze krijgen daarbij hulp van de ondoorgrondelijke privédetective Benoit Blanc (een heerlijk over de top spelende Daniel Craig, even los van zijn James Bond-keurslijf en met een moddervet Southern accent), een beroemdheid die een reputatie heeft hoog te houden. Gelukkig maar dat de stuk voor stuk excentrieke familieleden na het feestje allemaal zijn blijven slapen, zo kunnen ze makkelijk ondervraagd worden. Allemaal blijken ze wel een mogelijk motief te hebben voor de moord.
De familie is een merkwaardig gezelschap van individuen, die vrijwel allemaal uit zijn op Harlans fortuin. Dochter Linda (Jamie-Lee Curtis) is een succesvol makelaar en het oogappeltje van haar vader. Ze is getrouwd met Richard (Don Johnson) en heeft één zoon, Hugh oftewel Ransom (Chris Evans), die bekendstaat als het zwarte schaap van de familie. Harlans zoon Neil is een aantal jaren geleden overleden maar zijn schoondochter, yogagoeroe Joni (Toni Collette, hilarisch), onderhoudt nog altijd een warme band met de familie en ook haar studerende dochter Meg (Katherine Langford) is aanwezig op het verjaardagsfeest van haar opa. Walt (Michael Shannon, zoals altijd sterk) is Harlans jongste zoon; hij heeft de uitgeverij van zijn vaders boeken onder zijn hoede. Hij is getrouwd met Donna (Riki Lindhome) en samen hebben ze een tienerzoon Jacob (Jaeden Martell), die de hele dag alleen maar op zijn telefoon kijkt. Harlans stokoude moeder (K Callan) – niemand weet precies hoe oud ze is en of ze überhaupt iets mee krijgt van wat er om haar heen gebeurt – scharrelt ook nog ergens rond in de villa en ten slotte is er nog Martha (Ana de Armas), een verpleegster die Harlan verzorgt en hem in feite het beste kent omdat ze de enige is die elke dag in zijn nabijheid bivakkeert. Allemaal worden ze ondervraagt door Blanc, want dat Harlans dood zelfmoord is, zoals Elliot denkt, sluit hij uit.
Een moordzaak en een kamer vol vreemde snuiters als potentiële daders; ‘Knives Out’ ademt niet alleen de verrukkelijke (nostalgische) sfeer van de klassieke moordmysteries als ‘Murder on the Oriënt Express’ (die van Sidney Lumet uit 1974 wel te verstaan, niet de remake uit 2017 van Kenneth Branagh want die nam zichzelf een stuk serieuzer), het hilarische ‘Murder by Death’ (1976) en ‘Death on the Nile’ (1978); Johnson brengt hier tevens een ode aan de briljante mix van mysterie en humor in die films en het perfect benutten van de talenten van een sterrencast. Wat moet het een feest zijn geweest voor zowel cast en crew om deze film te maken! Daniel Craig leeft zich helemaal uit in zijn rol van maffe meesterdetective; zijn Louisiana (?) accent werkt heerlijk vervreemdend omdat we juist een detective met een Britse (of eventueel Franse) tongval verwachten. En zo speelt Johnson wel meer met onze verwachtingen; de ene twist volgt de andere op en vrijwel iedere verdachte heeft wel een motief maar de film vliegt nergens uit de bocht. Alleen de politieke discussies hadden best weggelaten kunnen worden omdat ze de boel wat ophouden. Aan de andere kant geeft het feit dat verpleegster Martha een immigrant is wel net dat scherpe randje aan het geheel. En net wanneer je denkt te weten hoe het verder gaat, loopt het toch net even anders.
Dankzij zijn sterrencast, visueel vernuft en ingenieuze plot is ‘Knives Out’ bijzonder vermakelijk. Natuurlijk zijn de meeste personages over de top en komt de ontknoping van het mysterie niet echt als een verrassing, maar de weg ernaartoe is puur genieten. Het plezier spat van het scherm!
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 28 november 2019