Kracht (1990)

Regie: Frouke Fokkema | 100 minuten | drama | Acteurs: Theu Boermans, Anneke Blok, Dave van Dinther, Alexander Elmecky, Bert Geurkink, Jaap Spijkers, Marisa Van Eyle, Ivo Jacobs, Rogier Gerardu, Mieke Verheyden, Marieke Heebink, Eelco Vellema, Dea Koert, Myranda Jongeling, Rik Launspach, Lukas Dijkema, Alain Lamour, Martin Baay, Frans Veugen

Een klein en treurig orkest marcheert door glooiend Limburgs land en kondigt het overlijden aan van de vrouw van boer Bert Ballens (Theo Boermans). Bert en zijn zoontje Thomas (Dave Dinther) blijven verslagen achter. Om de boel draaiende te houden op het boerenerf krijgen vader en zoon hulp van Theo’s broer, een slager, zijn gezin, en een grootmoeder. Echter Theo kan het grote verlies zeer moeilijk verkroppen en dompelt zich diep onder in rouw.

Om er even uit te zijn raadt de lokale pastoor de weduwnaar een landbouwbeurs in de grote stad aan. De reactie van Theo is schamper. Wat moeten de beesten immers zonder hem? Volgens grootmoedertje kunnen die ook weleens een weekendje vrij van hem nemen.

Zo geschiedt. Theo tuft in zijn oude bak naar de stad waar hij zich een vis op het droge voelt. Op de landbouwbeurs wordt hij op de gevoelige plaat gelegd door de kunstenares Roos Rozemond (Anneke Blok). Op een vreemde manier voelen ze zich tot elkaar aangetrokken. De dolende Roos ziet wel iets in Theo, een aardse man tussen de omhooggevallen stadse types. Hij zoekt vooral troost voor het gemis van zijn vrouw.

Na het stadse avontuurtje nodigt Theo Roos uit om naar het boerderij te komen waar ze volgens hem ook rust kan nemen van het hectische stadsleven. Daar vinden ze troost bij elkaar voor gemis dat ze met niemand anders kunnen delen. Er bloeit iets moois op tussen de twee. Maar is dit genoeg voor Roos om de lok van haar oude leventje te weerstaan? En kan ze omgaan met de lange schaduw die Theo’s overleden vrouw werpt over het boerenhof?

Platteland versus stad levert altijd wel vuurwerk op, zo ook in ‘Kracht’. Maar net als vuurwerk is het weinig subtiel. Zo bestaat de worsteling tussen Roos en Theo uit cliché tegenstellingen waar een boer kiespijn van krijgt. Boer Theo houdt van figuratieve kunst, zij van abstract; zij leest weleens een boek, hij nog nooit van zijn leven; zij moet wel losbandig zijn omdat ze single in de stad is; hij onbuigzaam omdat hij alleen bezig is met de beesten. Er zit weinig dubbelzinnigheid in de personages behalve dat beiden moeizaam door het leven ploegen.

Toch zijn er nog genoeg aspecten aan ‘Kracht’ die wel werken. Het platteland is indringend in beeld gebracht; het verhaal schuwt geen moeilijke momenten en maakt gebruik van lokale dialecten. Bovendien heeft de film vermakelijk momentjes van absurditeit, waaronder twee lokale begrafenisondernemers die zo uit Wachten op Godot (Samuel Beckett, 1953) lijken te zijn gewandeld en kletsen als randfiguren Rosencrantz en Guildenstern. Deze spot van ingeboren kneuterigheid past makkelijk in een rijtje met films van Alex van Warmerdam.

Het knorrige ‘Kracht’ van regisseur Frouke Fokkema mondt uit in een platgeslagen voorstelling van een relatie waarin de platteland versus stad-dynamiek een grote rol speelt, met bovendien een onverdiende gruwelijke apotheose. Al met al is de film vooral voor de liefhebbers van het plattelandsdrama van Nederlandse bodem.

Roy van Landschoot

Waardering: 3

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 1990
Bioscooprelease: 21 september 1990
Bioscooprelease: 14 november 2024 (4K gerestaureerd, re-release)