Krigen (2015)

Regie: Tobias Lindholm | 115 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Pilou Asbæk, Dar Salim, Tuva Novotny, Søren Malling, Charlotte Munck, Dulfi Al-Jabouri, Alex Høgh Andersen, Phillip Sem Dambæk, Jakob Frølund

Één enkele beslissing kan van blijvende impact zijn op je leven. Dat zien we in ‘Krigen’ (internationale titel ‘A War’, 2015), van de Deense schrijver en regisseur Tobias Lindholm. Eerder filmde hij ‘R’ (2010, samen met Michael Noer) en ‘Kapringen’ (2012). We kennen Lindholm ook als scenarioschrijver van onder meer ‘Submarino’ (2010) en ‘Jagten’ (2012). Dat schept hoge verwachtingen voor ‘Krigen’, waarin we Lindholms vaste hoofdrolspeler Pilou Asbæk zien als Claus Pedersen, de commandant bij het Deense leger in Afghanistan die door die ene beslissing die hij aan de andere kant van de wereld maakt, achtervolgd wordt tot in Denemarken aan toe. Net als ‘Kapringen’ springt ‘Krigen’ in het eerste uur constant heen en weer tussen Afghanistan, waar Claus leiding geeft aan een groep Deense soldaten die een flinke knauw te verwerken krijgt wanneer een van zijn mannen omkomt nadat hij op een landmijn is gestapt, en zijn gezin in Denemarken, waar Claus’ echtgenote Maria (Tuva Novotny) haar best doet om hun drie kinderen in het gareel te houden. Met name de middelste, Julius (Adam Chessa), heeft het moeilijk met de afwezigheid van zijn vader.

Claus is geen standaard commandant die bevelen geeft en vanaf het basiskamp toekijkt hoe zijn mannen die uitvoeren. Nee, hij gaat voorop in de strijd, zeker nu de unit zo’n klap te verwerken heeft gehad. Hij manifesteert zich als een idealistische frontman die nergens voor terugdeinst en weet zijn mannen na de tragedie te kalmeren en te inspireren. Maar wellicht zou het verstandiger zijn om niet zo veel hooi op zijn vork te nemen, vindt ook Najib (Dar Salim), zijn beste vriend en de tweede in de hiërarchie binnen de groep. Maar dan wordt Claus’ unit, tijdens een op het oog standaard operatie, ineens onder vuur genomen door de Taliban. In een split second neemt Claus, terwijl een van zijn mannen zeer dringend medische hulp nodig heeft, een besluit dat verstrekkende gevolgen zal hebben. Een besluit dat ervoor zorgt dat hij oneervol ontslagen wordt uit het leger, een proces aan zijn broek krijgt en misschien wel levenslang achter de tralies belandt.

Je zou kunnen zeggen dat ‘Krigen’ uit twee ongeveer even lange delen bestaat; het eerste deel dateert van vóór dat cruciale besluit en het tweede van erna. Het eerste deel, grotendeels gefilmd in Turkije, oogt bijna als een documentaire, zo realistisch en indringend is het gefilmd. De camera schudt soms en zit de soldaten dicht op de huid. Alsof je er zelf bij bent. Zitten de soldaten in een chaotische situatie, dan ervaar je dat als kijker ook zo. De impact die de soldaten ervaren van alle verschrikkingen die ze zien en meemaken, de druk die op hun schouders rust wanneer ze een beslissing moeten maken; we vóelen het. Tussen de bedrijven door switchen we naar Denemarken, waar vooral de nadruk gelegd wordt op wat een leegte een soldaat achterlaat in zijn gezin. De tweede helft is rustiger gefilmd en focust op de schuldvraag. Het knappe is dat Lindholm zijn kijkers laat weten hoe de vork in de steel zit, zonder het uit te spellen. Hij vertrouwt op de intelligentie van zijn publiek. Met de beste bedoelingen heeft Claus iets gedaan, maar – zonder al te veel te verklappen – dit pakte bijzonder ongelukkig uit. Moet hij hiervoor boeten? Wat is het juiste om te doen? Met dank aan Pilou Asbæks pure acteerwerk kost het geen enkele moeite om je in Claus Pedersen in te leven.

‘Krigen’ speelt op knappe wijze met grote thema’s als moraliteit en boetedoening, zonder het letterlijk op te lepelen. Het resultaat is een bescheiden opgezet maar erg krachtig uitpakkend drama dat meer ongemakkelijke vragen oproept dan ze beantwoordt. Dat is niet altijd iets positiefs, maar in dit geval wel. Kijkers worden aangespoord zelf na te denken; wat zou jij doen als je in de schoenen van Claus Pedersen stond? Uit Denemarken komen al jaren topfilms en ‘Krigen’ past zeker in dat rijtje.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 24 maart 2016
VOD-release: 21 juli 2016
DVD-release: 21 juli 2016