Kriterion – sinds ’45 (2016)

Regie: Hedda van Gennep, Wouter Snip | 71 minuten | documentaire

Je zou toch in Amsterdam wonen en studeren. Dan heb je zomaar een kans om aan de slag te gaan bij Kriterion, een bioscoop die krap een half jaar na de bevrijding in 1945 opgericht werd door studenten, en die nu, ruim zeventig jaar later, nog steeds gerund wordt door studenten. Alle voorkomende werkzaamheden worden door studenten gedaan, niemand is de baas en alles wordt in deze mini-democratie samen beslist. En, ook niet onbelangrijk: iedereen werkt evenveel en krijgt dezelfde vergoeding (sinds kort moeten ze zelfs ook loonbelasting betalen). Filmmaakster Hedda van Gennep (1929) was een van de reguliere bezoekers in de beginjaren en kwam na jaren weer eens terug in de bioscoop voor ‘Marley’ (2012). Het idee ontstond toen om een documentaire te maken over deze bijzondere Nederlandse onderneming.

In ‘Kriterion – sinds ’45’ wordt uitgebreid – maar niet té – ingegaan op wat de kriteriërs zoal doen, hoe ze te werk gaan, hoe chaotisch en tegelijkertijd gestructureerd het werken er is, en zo krijg je stukje bij beetje niet alleen begrip voor het succes van deze unieke bioscoop, maar ook ontzag voor de mensen die er werken. Want het lijkt voor velen natuurlijk een droombijbaan, maar het is wel keihard werken, je moet met goede ideeën komen en echt wel iets in je mars hebben om een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren. De bioscoop is allang niet meer alleen maar een bioscoop, maar de studenten bestieren eveneens een oppascentrale, een benzinestation (Kriterion aan de A10), een eetcafé SKEK en Studio K aan het Timorplein, waar je ook terecht kunt voor films, muziek of een hapje en drankje.

We krijgen kort iets van de geschiedenis van Kriterion te zien. Het feit dat het Piet Meerburg, de oprichter, zo kort na de verwoestende Tweede Wereldoorlog gelukt is om iets op te bouwen, dat er nu nog altijd staat, en dat al generaties lang voor werkgelegenheid en het ontplooien van talenten zorgt, is toch wel bijzonder. En het is mooi dat honderden kilometers verderop, in Sarajevo, met de ellende van de oorlog nog op het netvlies, een groep studenten onlangs voor elkaar hebben gekregen dat er daar nu ook een filmtheater bestaat, met niet alleen dezelfde naam, maar ook hetzelfde uitgangspunt.

Voor wie is ‘Kriterion – sinds ’45’ interessant? Niet alleen voor de mensen die er werken of gewerkt hebben, de vaste of onregelmatige bezoeker, of collega’s uit de bioscoopbranche. Het is ook interessant voor mensen die geïnteresseerd zijn in bedrijfsvoering, want hoewel er niet een duidelijke lijn in de film zit en je soms hoopt op meer informatie, terwijl er dan toch geswitcht wordt van onderwerp, wordt er door het enthousiasme van de medewerkers beslist een kiem gezaaid: moet dit niet op veel meer plekken kunnen?

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 9 juni 2016