Kunstroof (2024)
Regie: Jorien van Nes | 100 minuten | documentaire, drama | Acteurs: Ana Cretu, Adrian Ionescu, Cristi Martin, Laris Mihaes, Silviu Mircescu, Ada Navrot, Vlad Ionut Popescu, Sevastion Stan, Andrei Stehan, Dana Voicu
Het docu-drama ‘Kunstroof’ gaat over gebeurtenissen die plaatsvonden in Rotterdam in 2012. De Kunsthal werd beroofd van zeven kunstwerken die gemaakt waren door de allergrootste namen: Picasso, Matisse, Monet, Gauguin, Meyer de Haan en Lucian Freud. De diefstal was destijds wereldnieuws waarbij de gezamenlijke waarde van de kunstwerken (tekeningen en schilderijen) door sommige journalisten geschat werd tot 200 miljoen euro. De verzekeringswaarde bleek overigens 18 miljoen euro te zijn. De daders werden al snel gepakt. Het bleek een groepje Roemeense criminele vrienden te zijn, dat min of meer per ongeluk de Rotterdamse Kunsthal als zijn doel had gekozen.
Dat het amateurs waren, blijkt onder andere uit het feit dat kunst van deze omvang onverkoopbaar is. Waarschijnlijk hadden de dieven een Dr. No complex, inhoudende dat je zo ontzaglijk rijk bent dat je graag een Picasso, een Monet of een Freud ergens in je huis hebt hangen en die je verder aan niemand kunt laten zien.
‘Kunstroof’ is gebaseerd op de woordelijke proces verbalen van de politie. De criminelen worden door acteurs nagespeeld. Scènes worden nagespeeld op een manier die een zekere authenticiteit lijkt te suggereren. In ‘Kunstroof’ treden ook historische figuren op waaronder de kunstdectective Arthur Brand, politie-inspecteur Raymond Kolsteren en voormalig curator van de Triton Collectie (waaruit de kunstwerken kwamen die gestolen werden) Peter van Beveren. Jorien van Nes (1971) heeft haar uiterste best gedaan om de historische gebeurtenissen zo nauwkeurig mogelijk te reconstrueren en te ensceneren. Haar staat van dienst staat garant voor de kwaliteit van dit proces.
Toch blijft het lastig om geboeid te gaan zitten kijken naar een docu-drama dat al zo is uitgemolken als de kunstroof uit de Kunsthal van 2012. Het mysterie van het lot van de schilderijen is hier ongetwijfeld debet aan. ‘Kunstroof’ is niet zozeer een whodunnit drama, maar de vraag is veel meer: wat is er eigenlijk gebeurd? In de simpele versie hebben amateur-criminelen bij toeval een partij onverkoopbare kunstwerken buitgemaakt die ze allemaal of een deel daarvan vervolgens in de oven hebben gestopt. Dat op zichzelf is al een verhaal dat zich meer lijkt te lenen voor een komedie. In de ingewikkelde versie zwerven de schilderijen nog ergens rond in het criminele milieu en komen ze nog een keer boven water. ‘Kunstroof’ geeft hier geen antwoord op maar zet netjes op een rij wie vindt wat.
En daar gaat het nu mis. Want wie wat vindt, dat weten we namelijk allemaal al heel lang. De politie-inspecteur is al vele malen geïnterviewd evenals de kunstdetective en de ex-curator. Even googelen levert een ontstellende hoeveelheid materiaal op waar telkens weer dezelfde personen hetzelfde verhaal vertellen. Zo produceert WNL het programma ‘De zaak van je leven’, waarin de kunstroof uitgebreid uit de doeken is gedaan. Een week voor de première van ‘Kunstroof’ in de bioscoop is er een uitgebreid interview op NPO Radio1 waarin weer hetzelfde verhaal wordt verteld, inmiddels al zo vaak verteld dat de bewoordingen onderhand woordelijk dezelfde zijn. Ook de dagbladen besteden nog met enige regelmaat aandacht aan de zaak in de komkommertijd.
De vraag komt dan onvermijdelijk boven: Waarom is dit docu-drama nodig? Wie zit hier nog op te wachten? Wat voegt ‘Kunstroof’ nog toe? Liefhebbers van het genre kennen de zaak al. Bovendien laat ‘Kunstroof’ onvoldoende duidelijk zien welk gat het nu wil dichten. Echt nieuws wordt er niet gebracht. Bestaande vermoedens worden versterkt en door de volgorde waarin dit gebeurt lijkt Van Nes erop te hinten dat zij kiest voor de stelling dat de kunstwerken nog steeds ergens rondzwerven. Zij doet dit op een degelijke manier en voor wie een goed overzicht wil hebben van de belangrijkste ontwikkelingen in deze zaak is ‘Kunstroof’ de moeite waard.
Ton IJlstra
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 30 mei 2024