L’amore in città (1953)
Regie: Michelangelo Antonioni, Federico Fellini, Alberto Lattuada, Carlo Lizzani, Francesco Maselli, Dino Risi, Cesare Zavattini | 105 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Rita Josa, Rosanna Carta, Enrico Pelliccia, Donatella Marrosu, Paolo Pacetti, Nella Bertuccioni, Lilia Nardi, Lena Rossi, Maria Nobili, Antonio Cifariello, Livia Venturini, Maresa Gallo, Angelo Pierro, Rita Andreana, Lia Natali, Cristina Grado, Ilario Malaschini, Sue Ellen Blake, Silvio Lillo, Caterina Rigoglioso, Mara Berni, Valeria Moricone, Giovanna Ralli, Ugo Tognazzi, Patrizia Lari, Raimondo Vianello, Edda Evangelista, Liana Poggiali, Marisa Valenti, Maria Pia Trepaoli, Marco Ferreri, Mario Bonotti
Hoewel ook nu nog altijd omnibusfilms gemaakt worden (denk aan de grootsteedse lofdichten ‘Paris je t’aime’ uit 2006 en ‘New York I Love You’ uit 2009), is het toch vooral een fenomeen uit vroeger tijden. Met name in Italië zijn in de tweede helft van de twintigste eeuw veel verzamelfilms gemaakt. Met illustere namen als Fellini, Antonioni, Rossellini, De Sica en Visconti had Italië natuurlijk ook een groot arsenaal aan topregisseurs die om een bijdrage gevraagd konden worden. ‘L’amore in città’ uit 1953 – de laatste jaren waarin het Italiaanse neorealisme hoogtij vierde – is een mooi voorbeeld van zo’n omnibusfilm. Cesare Zavattini was de initiatiefnemer. “Net zoals je een kind dat zijn eerste stapjes zet aanmoedigt om te lopen, moeten we jonge mensen de straat opsturen met een camera,” luidde zijn filosofie. En dus werden zes talentvolle regisseurs de arena – in dit geval de stad – ingestuurd om hun kijk op het fenomeen liefde te filmen.
Carlo Lizani regisseerde het elf minuten durende segment ‘Amore Che si Paga’, waarin de betaalde liefde centraal staat. Straatprostituees krijgen pittige vragen voorgeschoteld over hun professie. ‘Tentato Suicidio’ werd geregisseerd door Michelangelo Antonioni. Een dame met een gebroken hart overweegt zichzelf van het leven te beroven nadat haar leven plotseling ineen is gestort. Dit segment duurt 22 minuten, tien minuten langer dan het door Dino Risi gefilmde ‘Paradiso per tre ore’, waarin we het spel tussen mannen en vrouwen op de dansvloer observeren. ‘Agenzia matrimoniale’ is een zestien minuten durend segment dat geschreven en geregisseerd werd door Federico Fellini, en het enige filmpje uit deze omnibus dat niet geschreven werd door Cesare Zavattini. Een jonge journalist die een artikel schrijft over gearrangeerde huwelijken, doet alsof hij een bruid zoekt voor een rijke cliënt. Een armlastig meisje ziet een leven als getrouwde vrouw wel zitten, zelfs als haar verteld wordt dat de bewuste cliënt een weerwolf is.
‘Storia di Caterina’ van Francesco Maselli is met 27 minuten het langste segment van ‘L’amore in città’. Een arme vrouw, afkomstig van het eiland Sicilië, verhuist naar Rome in de hoop op een beter leven. Haar eerste werkgever bezwangert haar, maar laat haar daarna stikken. Als ze vervolgens geen nieuwe baan meer weet te vinden, wordt ze gedwongen haar zoon, voor wie ze niet langer kan zorgen, achter te laten in een park. Het zestal korte films wordt afgesloten met ‘Gli Italiani so Voltano’, een veertien minuten durend slotstuk van Alberto Lattuada. Het is een collage van beelden, gemaakt met een verborgen camera, waarin mannen mooie vrouwen bespieden, bewonderen en met hun blik achtervolgen.
Het mag duidelijk zijn dat we hier met een neorealistische bril naar de liefde kijken; het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Ook de minder warme kanten van de liefde, zoals gedwongen huwelijken en prostitutie, verdienen volgens deze regisseurs de aandacht. Het realisme is niet alleen thematisch aanwezig, maar ook in stilistisch oogpunt. De rollen worden gespeld door veelal niet-professionele acteurs (al zien we hier en daar ook sterren als Ugo Tognazzi) en de beelden zijn gespeend van glamour of andere opsmuk. Niet alle segmenten zijn even sterk. Fellini lijkt te veel tijd nodig te hebben om zijn verhaal neer te zetten, waardoor er geen tijd meer is om het allemaal bevredigend af te ronden. Het meest tot de verbeelding spreekt het hartverscheurende ‘Storia di Caterina’, met enkele prachtige scènes, al heeft ook dat segment een onbevredigend einde. De film van Antonioni komt het beste uit de verf, omdat het goed past in het thema liefde én het neorealisme goed tot uiting komt. De tragiek van de gebroken harten is herkenbaar en krachtig.
‘L’amore in città’ biedt een mooi inkijkje in de Italiaanse cinema van begin jaren vijftig. Deze omnibusfilm is wel wat onevenwichtig, maar zeker voor de liefhebbers van Fellini en Antonioni meer dan de moeite waard.
Patricia Smagge