L’enfant endormi (2004)
Regie: Yasmine Kassari | 95 minuten | drama | Acteurs: Mounia Osfour, Rachida Brakni, Nermine Elhaggar, Fatna Abdessamie, Khamsa Abdessamie, Issa Abdessamie
Yasmine Kassari laat op indrukwekkende wijze het alledaagse leven van vrouwen zien die zich in een afgelegen streek in Marokko bevinden in een wereld vol armoede, gevuld met religieuze rituelen en gewoonten en aloude tradities. Deze riten zorgen er voor dat de oude structuren die mede de positie van de vrouw bepalen gehandhaafd blijven.
Niet alleen voor mannen in Marokko is het alledaagse leven hard. De mannen gaan in Spanje op zoek naar werk dat er lang niet altijd is. Ook de vrouwen die onder zeer armoedige omstandigheden achterblijven hebben het verre van gemakkelijk. Zeinab is een dag getrouwd als haar man naar Europa vertrekt, later blijkt zij zwanger te zijn. Onder druk van haar authoritaire schoonmoeder besluit zij haar foetus naar eeuwenlang gebruik te laten “inslapen” om zo met de geboorte te kunnen wachten tot het moment dat haar man terugkomt en haar een betere toekomst kan bieden. De film biedt hier uiterst boeiende inkijkjes in de zeden en gewoonten van de landen in de Maghreb.
De bruiloft van Zeinab in het piepkleine dorpje verloopt nog vrolijk, maar de stemming is op dat moment toch al een beetje gedrukt. Iedereen weet dat de volgende dag de mannen het dorp zullen verlaten om werk in Europa te gaan zoeken. Ze hopen daar geld voor hun achtergebleven familie te verdienen.
Het wachten op de mannen is moeilijk en duurt lang. Slechts heel af en toe ontvangen de vrouwen spaarzaam bericht via een heel kort briefje of een videoband. Uit de berichtjes blijkt al dat het in Europa ook heel moeilijk is en dat zij er eigenlijk niet op vooruit zijn gegaan. Het conflict met haar authoritaire schoonmoeder wordt steeds groter, die heeft het bij de achtergeblevenen voor het zeggen. Zeinab’s zelfbewuste vriendin Halima verzet zich steeds meer tegen de starre structuren die leiden tot een bijna verstikkende onderdrukking.
In deze film wordt op magnifieke wijze en met gebruikmaking van prachtige beelden van de Marokkaanse landschappen het dorpse leven geschetst. Wat vooral goed uit de verf komt is de mentaliteit die in dit verafgelegen platteland zo alles bepalend is en die veel informatie geeft over de allesoverheersende invloed van die aloude machtsstructuren. Toch is de film zeker geen scherpe aanklacht. Het wordt juist mondjesmaat toegediend en met kleine speldeprikjes wordt in het verhaal de boodschap aangereikt. Geen grote dramatische gebeurtenissen, maar juist een heel intiem gefilmd verhaal, dat cinematografisch goed in elkaar zit met prachtig camerawerk.
Steeds weer die blikken naar de horizon, vol verlangen naar de terugkeer van de man en het begin van een beter leven. De film laat onthutsend zien hoe groot de eenzaamheid is waarin deze vrouwen leven en hoe groot ook dan nog de invloed is van de ver weg levende mannen, die via een videoboodscap alsnog hun opdrachten inspreken. De jonge vrouwen zijn zich indringend bewust van hun achterstandspositie, zij kunnen vaak niet lezen of schrijven en willen hun kinderen dit lot besparen.
Hoopgevend in de film is vooral ook de keuzen die vrouwen toch voortdurend (moeten) maken binnen de beperkte mogelijkheden van de bestaande structuren. Stil verzet en soms zelfs openlijk door het ook zelf inspreken van een videoboodschap. Het naar de echtgenoot in Spanje sturen van een door een fotograaf gemaakte foto. Het is dus zeker geen somber stemmende film, maar juist een prachtig portret van vrouwen die toch proberen hun lot te beinvloeden. Een bijzondere debuutfilm die niet alleen cinematografisch geslaagd is te noemen, maar die ons veel leert over de riten en gewoonten ter plaatse.
Een eenvoudig en bewust klein gehouden verhaal, dat in een mooi en toepasselijk traag verlopend tempo is verfilmd in uiterst sfeervolle beelden. Vooral de actrices, die immers in deze film ‘leading’ zijn, spelen met grote overtuigingskracht een geloofwaardige rol.
Voor een debuutfilm een meesterwerkje!
Rob Veerman
Waardering: 4
Bioscooprelease: 5 oktober 2006