L’histoire de Souleymane (2024)
Regie: Boris Lojkine | 93 minuten | drama | Acteurs: Abou Sangare, Nina Meurisse, Emmanuel Yovanie, Younoussa Diallo, Keita Diallo, Ghislain Mahan, Mamadou Barry, Yaya Diallo, Karim Bouziane, Amadou Bah, Sory Binta Barry, Thierno Sadou Barry, Nagnouman Touré, Frédéric Faria, William Cotteaux-Guinard, Roger Bernard, Boris Lojkine, Léonie Lojkine
In ‘L’histoire de Souleymane’ komen de werkelijkheid en de fictie wel heel dicht bij elkaar. Abou Sangare heeft net als de hoofdpersoon Souleymane die hij speelt, ook zijn land verlaten. Hij is met zijn vrienden vanuit Guinee vertrokken, op zoek naar een betere toekomst. Hij is naar Algerije geweest, naar Libië en is vandaar overgestoken op een bootje naar Italië. Zijn hoofdpersoon heeft dezelfde reis ondernomen en dankzij Souleymane leren we beter kennen hoe al deze ‘sans papiers’ (Frans voor personen zonder legale verblijfsdocumenten) leven en trachten het hoofd boven water te houden. In dit opzicht is ‘L’histoire de Souleymane’ een intrigerend docudrama dat behoorlijk binnenkomt bij de kijker.
Regisseur Boris Lojkine (1969) is zijn carrière begonnen als documentairemaker en die aanpak zit dan ook heel sterk in de film. We hebben geen moment het idee dat er wordt geacteerd, maar wel dat we permanent aanwezig zijn daar waar het drama plaatsvindt. De intensiteit van de acteerprestatie en de dynamische cameravoering zorgen samen voor een zeer karakteristieke beeldtaal die zeer tot de verbeelding spreekt zoals ook gebleken is uit zijn andere werk. ‘L’histoire de Souleymane’ verdiende de juryprijs van het Filmfestival van Cannes in de categorie ‘Un Certain Regard’ in welke categorie Abou Sangare tevens de prijs kreeg voor beste acteur.
Ondanks het feit dat Abou Sangare al aan meerdere films heeft meegewerkt noemt hij zichzelf niet een professionele acteur maar refereert hij constant aan zijn beroep uit Guinee: hij is monteur (mécanicien). Als hij daarover praat, zijn handen over elkaar beweegt en zegt: “Lekker vieze handen krijgen als je met een motor bezig bent”, zien we de lichtjes in de ogen van deze gelegenheidsacteur. Ook voegt hij daar aan toe dat hij tot het einde van zijn leven monteur zal zijn. Hij getuigt van inlevingsvermogen in zijn personage, en het feit dat hij gedurende een aantal weken een stage heeft gelopen tussen de fietsbezorgers zal daar zeker debet aan zijn.
Dit gezegd hebbende blijkt uit ‘L’histoire de Souleymane’ dat Abou Sangare er misschien beter aan zou doen om echt acteur te worden en zijn monteursdroom als een gimmick te zien. Hij is een ongelooflijk begaafd acteur die zijn personage met de nodige lef neerzet. Zeker in het begin van de film ontwikkelt hij een onvoorstelbare energie en lijkt het alsof hij zich perfect kan vereenzelvigen met zijn personage. En dat voor een man die gecast is uit een groep illegalen die in Frankrijk verblijft, een echte ‘sans papiers’ dus.
Souleymane is druk met overleven in Parijs. Hij rijdt als maaltijdbezorger op de fiets door de Franse hoofdstad. Hij komt terecht in restaurants waar hij verpakte maaltijden ophaalt, die hij dan weer zo snel als mogelijk naar de klant brengt die erop zit te wachten. We leren hoe het eraan toegaat in de wereld van fietsbezorgers, soms helpen ze elkaar maar meestentijds zitten ze elkaar dwars of buiten ze elkaar uit. Zo ook met Souleymane. Als illegaal kan hij niet zomaar een baantje krijgen, ook niet als maaltijdbezorger. Hij fietst daarom voor de rekening van een andere Guineeër en betaalt daarvoor een bedrag per week. Alles wat hij meer verdient dan dat bedrag is voor hem. Helaas voor hem echter is zijn landgenoot zeer onbetrouwbaar en doet deze alles om te voorkomen dat hij Souleymane moet betalen. Die zit in een keten van betalingen want als hij niet betaald krijgt kan hij ook Barry niet betalen. Barry organiseert kleine groepjes illegalen aan wie hij uitlegt welk verhaal ze moeten vertellen bij de Immigratiedienst om de meeste kans te maken op een verblijfsvergunning. De ‘kandidaten’ moeten de namen van de partij officials uit hun land uit hun hoofd leren evenals de data waarop de demonstraties hebben plaatsgevonden waarbij zij zijn gearresteerd, alsook allerlei bijzonderheden over de gevangenissen waarin ze zogenaamd hebben gezeten.
Zodra Souleymane ’s morgens wakker wordt belt hij als eerste om een plaats voor de nacht te krijgen. Hij moet zich inschrijven voor de bus die hen naar de Parijse banlieue voert waar de stapelbedden van de daklozen staan. Hij moet precies op tijd zijn voor die bus want anders komt hij niet meer in zijn bed. Hij moet zich de benen uit het lijf fietsen door het gevaarlijke verkeer om omzet te kunnen maken en hij moet zich de pesterijtjes van de klanten en de restauranthouders laten welgevallen die hem rustig voor de deur laten staan omdat ze geen tijd hebben om zijn bestelling klaar te maken. Soms worden de bestellingen geweigerd of dient iemand een klacht in over de bezorger. Dat laatste overkomt Souleymane ook waardoor zijn account wordt geblokkeerd en hij geen bestellingen meer kan bezorgen.
Tussendoor komt het onderhoud met de Immigratiedienst steeds dichterbij. Het kost Souleymane zichtbaar moeite om al die informatie die hij van Barry krijgt in zijn hoofd te krijgen. Daar zit een ervaren intake-ambtenaar die het verhaal van Souleymane al meerdere keren heeft gehoord.
Het is de meer dan overtuigende wijze waarop Abou Sangare inhoud geeft aan zijn personage die indruk maakt. De kijker rijdt permanent mee op zijn bagagedrager en ervaart zo de druk die op zijn schouders wordt gelegd, door de andere illegalen en de autoriteiten. Als je deze film eenmaal hebt gezien wordt alle lust je ontnomen om nog een pizza te laten bezorgen.
Ton IJlstra
Waardering: 4
Speciale vertoning: Leiden International Film Festival 2024
Bioscooprelease: 9 januari 2025