L’ivresse du pouvoir (2006)
Regie: Claude Chabrol | 110 minuten | drama, thriller | Acteurs: Isabelle Huppert, François Berléand, Patrick Bruel, Marilyne Canto, Robin Renucci, Thomas Chabrol, Jean-François Balmer, Pierre Vernier, Jacques Boudet, Philippe Duclos, Roger Dumas, John Arnold, Jean-Christophe Bouvet, Jacques Bouanich, Benoît Charpentier, Laurence Colussi, Dominique Daguier, Stéphane Debac, Pierre-François Dumeniaud, Raphaëlle Farman, Pierre-Henri Gibert, Michelle Goddet, Cyril Guei, Yves Verhoeven
Intrigerende thriller van Claude Chabrol, waarvan de titel zich in het Nederlands ongeveer laat vertalen als ‘de roes van de macht’. Dit geldt zowel voor rechter Jeanne (Huppert) als de vele mannen die ze tijdens haar onderzoek tegenkomt. De laatsten dachten dat ze, gesteund door een corrupte overheid, voor altijd hun gang konden gaan met het stelen uit de staatskas. Diep ingegraven in de samenleving zijn zij inderdaad machtige mannen. Jeanne zelf raakt gaandeweg steeds meer overtuigd van haar eigen gelijk en ondanks het feit dat ze steeds geïsoleerder raakt, is zij verblind door de macht van haar functie dat ze dat lang niet in de gaten heeft.
Huppert zet hier de zoveelste sterke rol uit haar carrière neer en weet alle facetten van de gecompliceerde vrouw die ze is perfect te raken. Als onderzoeksrechter, echtgenote en als vrouw komt ze met diverse mannen in aanraking, die allemaal wat anders van haar willen. Directeur Humeau (Berléand) is haar eerste verdachte en hij zou haar het liefst uit zijn leven willen; haar echtgenoot Philippe (Renucci) wil haar aandacht en vindt haar successen maar niets, vooral omdat hij op zijn werk als ‘de man van…’ wordt gezien; de vrijgezelle Félix (Thomas Chabrol, de zoon van de regisseur) is een neef van haar man, die tijdens een lange logeerpartij haar vertrouweling wordt en Humeau’s opvolger Sibaud (Bruel) flirt met haar en probeert haar zo in te palmen. De wisselwerking tussen de mannen ten opzichte van Jeanne als centrum in een in alle opzichten instortend kaartenhuis is knap opgezet. Ondanks het feit dat Huppert de dragende ster van de film is, wordt ze uitermate goed ondersteund door het genoemde viertal. Ook vermeldingswaardig zijn Duclos als gluiperige onderdirecteur Holéo en veteraan Boudet als senator Descarts, de man die achter de schermen aan de touwtjes trekt.
Regisseur Chabrol laat weinig inleiding zien, vanaf het begin zit Jeanne middenin haar onderzoek en is het soms gissen waar het allemaal begonnen is. Soms is het alsof de film onderdeel is van een meerdelige cyclus, want ook aan het einde is er geen definitieve afronding van het onderzoek. Deze onconventionele verteltrant wordt ook verbeeld in de scènes die Jeanne heeft met Félix. Er is een sluimerende spanning tussen die twee, die zich nooit (op het scherm) uit in een fysieke relatie. Door in het ongewisse te laten of het wel heel toevallig is dat Félix juist op dat moment opduikt en ineens heel veel geld lijkt te hebben, wordt er handig gespeeld met het verwachtingspatroon wat men van de ontwikkeling van het plot zou hebben. Niets en niemand is helemaal wat het lijkt.
De film pretendeert een fictief verhaal te vertellen en in de aantiteling is de volgende tekst opgenomen: ‘Iedere gelijkenis met bestaande personen is, zoals dat heet, puur toevallig.’ Naar verluidt is het schandaal rond multinational Elf-Aquitaine als uitgangspunt genomen, zonder dat de gebeurtenissen direct op personen te herleiden zijn. In elk geval worden de corporaties die door Jeanne worden onderzocht nooit met name genoemd en is het ook niet duidelijk waarmee zij hun geld verdienen. Wel wordt uit de verhoren duidelijk dat er door de verdachten op grote schaal gefraudeerd werd in bijvoorbeeld handel met Afrika en er gigantische bedragen ‘beheerd’ werden op buitenlandse rekeningen en vervolgens doorgeschoven en/of witgewassen. Maar ook hier blijven precieze aanduidingen en bedragen vaag. Niet in het minst door de wijdlopige, maar nietszeggende verklaringen van de zwetende verdachten.
‘L’ivresse du pouvoir’ wordt opgediend met een flinke schep humor, dat zich meestal door middel van een milde ironie uit. De veelzeggende glimlachjes van Jeanne spreken boekdelen als ze de zich onaantastbaar wanende directeuren voor zich krijgt, stuk voor stuk zonnebank gebruinde mannen in glimmende pakken met pochet, met daaronder felgekleurde overhemden en dassen. Af en toe krijgt de kijker een glimpje van de beraadslagingen van de nog machtiger mannen achter de directeuren, onder aanvoering van de al genoemde Decarts, waarbij de heren met veel bravoure aan enorme sigaren lurken en de volgende streek bedenken. Het contrast tussen mannenwereld van de politiek en grote zaken enerzijds en de eenvoudige komaf en de verbetenheid van Jeanne wordt door middel van de humor prachtig uitvergroot.
Een zeer geslaagde hernieuwde samenwerking tussen oude rot Chabrol en Huppert, die samen al zeven films maakten, die een fascinerend inkijkje geven in de gedragingen van de bestuurlijke elite van Frankrijk, al zijn de gelijkenissen nog zo toevallig.
Hans Geurts
Waardering: 4
Bioscooprelease: 22 juni 2006