La collectionneuse – Six contes moraux V: La collectionneuse (1967)

Regie: Eric Rohmer | 82 minuten | drama, komedie, romantiek | Acteurs: Patrick Bauchau, Haydée Politoff, Daniel Pommereulle, Alain Jouffroy, Mijanou Bardot, Annik Morice, Dennis Berry

Dat er van Rohmers films gezegd wordt dat er vaak weinig verhaal in zit, valt enigszins te begrijpen. Dit betekent echter niet dat zijn films per definitie als saai te bestempelen zijn. Sterker nog, Rohmer krijgt het over het algemeen voor elkaar om een interessante film te maken, waarin naar moderne maatstaven vrij weinig gebeurt.

Wat hij bovendien gepresteerd heeft, en dat is niet niks, is het winnen van twee prijzen, zijn eerste van vele, voor een film die over ‘niets’ gaat. Ja, je leest het goed. ‘La collectioneuse’ is een film waarin het de hoofdpersonages Adrien en Daniel er om gaat om zo min mogelijk te doen.

Nietsdoen is echter tot op zekere hoogte mogelijk. Er moet immers wel gegeten en gedronken worden. Ook slapen is erg belangrijk. Daarnaast beperkt Adrien zich voornamelijk tot observeren, zwemmen en lezen. Over deze laatste bezigheid merkt hij het volgende op: het is eenvoudiger om niet na te denken, wanneer je een boek leest. Mensen, zo zegt hij, denken teveel na. Bovendien houden ze zich driekwart van de tijd bezig met onbelangrijke dingen. Dit gaat vooral op voor werkenden.

Al gauw blijkt dat het vrijwel onmogelijk is om niets te doen wanneer je niet alleen bent. Alhoewel Adrien weinig last heeft van Daniel, deze doet immers ook vrijwel niks, valt Haydée een stuk moeilijker te negeren. Hij voelt zich tot haar aangetrokken, maar tegelijkertijd stoot ze hem af. Deze wisselwerking blijft gedurende de hele film aanwezig. Er is een continue strijd gaande tussen de twee jongelui, wat het geheel alleen maar interessanter maakt.

‘La collectionneuse’ is een filosofisch getinte film, die de kijker tot nadenken aanzet. Tegelijkertijd is het een film die nergens over gaat. Althans, er gebeuren geen hele bijzondere dingen. De film is in dat opzicht behoorlijk voorspelbaar. Desondanks is het een boeiende film om naar te kijken. De personages – en met name Adrien en Haydée – worden sterk neergezet. Van de kant van Adrien – die duidelijk het hoofdpersonage is – gebeurt dit zowel door een voice-over, die zijn gedachten weergeeft, als door gesprekken met anderen. Haydée is wat minder spraakzaam. Het beeld dat we van haar krijgen is voor een belangrijk deel te danken aan de cameravoering. We moeten het, net als Adrien, vooral hebben van onze ogen. Op haast voyeuristische wijze krijgen we haar beetje voor beetje te zien, zonder dat we veel inzicht in haar psyche krijgen. Op deze wijze blijft ze ook voor ons een mysterie.

Rohmer’s ‘La collectionneuse’ is een film die je na doet denken over het leven, over het mens zijn en over de omgang met anderen. In wat voor maatschappij leven we nou eigenlijk? Wat is de zin van het leven? Hoe kunnen we anderen ooit doorgronden als we onszelf niet eens kunnen kennen?

Op deze wijze heeft Rohmer ons aangezet tot hetgeen de personages in deze film juist proberen te vermijden, nadenken.

Vincent Nijman